Kendilerinde travma yaratabilecek olaylar yaşayan şahıslarda travma daha sonrası gerilim bozukluğu (PTSD) yaşanabilir. Pekala PTSD nedir, belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir?
İşte travma daha sonrası gerilim bozukluğu (PTSD) ile ilgili merak edilenler…
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NEDİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu kişiyi çok korkutan, çaresizlik yaratan, birden fazla defa sıra dışı ve beklenmedik bir biçimde gerçekleşen olayların tetiklediği bir ruhsal travma ya da ruh sıhhati durumudur.
Bu olayların kişinin kendisinde yahut bir yakınında mevte yol açması ya da faydalanma tehlikesi yaratması durumunda ortaya endişe, dehşet ve çaresizlik hisleri çıkabilir.
Deprem, sel, ve yangın üzere doğal afetler, azap, savaş ve tecavüz üzere insan kaynaklı travmalar, kazalar, önemli ve ölümcül tıbbi durumlar ile hastalıklar, ya da beklenmedik vefatlar üzere travmatik olaylar bireylerde ruhsal travmaya yol açabilir. Bu tıp travmatik olayları yaşayan ya da onlardan etkilenen birden fazla insan, süreksiz olarak kurallara ve etraflarına ahenk sağlamakta ve durumla başa çıkmakta zorluk çekebilirler.
Bireyler ekseriyetle vakit içerisinde ve kendilerine yapılacak âlâ bir bakımla, daha uygun hale gelirler. Lakin bu zorlanma belirtileri kötüleşirse, aylarca hatta senelerca sürerse ve bireyin günlük işleyişine müdahale ederse, travma daha sonrası gerilim bozukluğu olabilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu semptomları ve belirtilerinin ortaya çıkmasının akabinde bir an evvel tesirli tedavi almak, semptomları azaltmak ve fonksiyonu düzgünleştirmek için çok büyük bir ehemmiyete sahiptir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU yol açar?
Her yaştan beşerde travma daha sonrası gerilim bozukluğu olabilir. Tıp uzmanları birtakım bireylerin travma daha sonrası gerilim bozukluğunun niye dolayı geliştiğinden kesin emin değildirler. Birden fazla akıl sıhhati sorununda olduğu üzere, travma daha sonrası gerilim bozukluğunun da muhtemelen çeşitli farklı öğelerin karışımından dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Bu öğeler içinde bireyin ömrü boyunca yaşadığı gerilimli tecrübeler, yaşadığı travmaların ölçüsü ve ciddiyeti, ailesinde anksiyete ve depresyon geçmişi üzere kalıtsal ruh sıhhati riskleri, mizaç yani kalıtımsal kişilik özellikleri, ve bireyin beyni ile bedeninin gerilime karşılık olarak saldığı kimyasallar ve hormonları düzenleme biçimi bulunur.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU RİSKİNİ ARTTIRAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Bazı faktörler travma daha sonrası gerilim bozukluğu geliştirme riskini artırabilir. Bunlar içinde ağır yahut uzun vadeli travma yaşamak, çocuklukta istismar üzere diğer travmalar hayatış olmak, emniyet teşkilatı, birinci müdahale grupları, askerlik, itfaiye yahut sıhhat hizmetleri sunmak üzere travmatik olaylara maruz kalma riskini artıran bir işe sahip olmak, anksiyete yahut depresyon üzere diğer akıl sıhhati sıkıntılarının varlığı, çok alkol yahut uyuşturucu kullanması, aile ya da arkadaşlar içinde âlâ bir takviye sisteminin yokluğu, ve bir daha ailede anksiyete ya da depresyon dahil olmak üzere akıl sıhhati sıkıntıları olan kan akrabalarının varlığı bulunur.
Bireylerde travma daha sonrası gerilim bozukluğunun gelişmesine yol açan en yaygın olaylar içinde cinsel şiddet, çocuklukta fizikî istismar, fizikî hücuma maruz kalma, kazalar, savaşa maruz kalma, ve silah tehdidi olduğu, tıp uzmanları tarafınca gözlemlenmiştir. Bunların yanı sıra gasp, soygun, uçak kazası, adam kaçırma, hayatı tehdit eden tıbbi sorunun teşhis, terör akınları da travma daha sonrası gerilim bozukluğunun gelişmesi ile sonuçlanabilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU İLE ORTAYA ÇIKABİLECEK KOMPLİKASYONLAR NELERDİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu işte, ilgilerde, sıhhatte, günlük aktivitelerden alınan keyifte yani özetlemek gerekirse bireyin tüm ömründe bozukluklara niye olabileceği üzere öteki akıl sıhhati sıkıntıları ile karşı karşıya kalma riskini de artırabilir. Bunlar içinde en önemli anksiyete ve depresyon, alkol ve uyuşturucu kullanması ile ilgili bozukluklar, intihar fikirleri ve aksiyonları ile yeme bozuklukları sayılabilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NASIL ÖNLENİR?
Biroldukça birey, travmatik bir hadiseden kurtulduktan daha sonra birinci basamakta travmatik olayın olduğunu düşünmeyi bırakamamak, kaygı, dert, öfke, depresyon, suçluluk üzere travma daha sonrası gerilim bozukluğu gibisi semptomlar gösterebilir. Bunların çabucak hepsi bireyler tarafınca travmaya karşı verilen yaygın reaksiyonlardır. birebir vakitte travmaya maruz kalan bireylerin birçok uzun vadeli travma daha sonrası gerilim bozukluğu geliştirmez.
Zamanında bu durumla ilgili yardım ve takviye almak, olağan gerilim reaksiyonlarının ağırlaşarak berbatlaşmasını ve travma daha sonrası gerilim bozukluğuna dönüşmesini engelleyebilir. Burada gereksinim duyulan yardım ile dayanak bireyi dinleyecek ve kendisine rahatlık sağlayacak aile üyelerine ve arkadaşlara yönelmek manasına gelebilir.
Kısa vadeli bir terapi için psikolog yahut psikiyatra başvurulması gerekebilir. Birtakım bireyler ise kendi inançlarına sahip topluluklara sığınmayı faydalı bulabilir. Bütün bu usuller yardımıyla diğerlerinden elde edilecek dayanak, bireyin alkol yahut uyuşturucu kullanması üzere sıhhatsiz başa çıkma hallerine yönelmesini engelleyebilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ VE TİPLERİ NELERDİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğunun belirti ve semptomları yaygın olarak travmatik bir olaydan daha sonraki bir ay ortasında başlasa da, birtakım olaylarda belirtiler olaydan yıllar daha sonrasına kadar ortaya çıkmayabilir. Bu belirtiler bireyin toplumsal yahut iş hayatı ile şahsi münasebetlerde kıymetli sıkıntılara niye olabilir. Ayrıyeten bireyin olağan günlük hayatını sürdürme maharetine de müdahale edebilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtileri çoklukla birkaç farklı tipe ayrılır: bir daha yaşama, yani hatırlama, kaçınma, çok uyarılma, yani düşünme ve ruh halindeki olumsuz değişiklikler ile fizikî ve duygusal yansılarda gözlemlenen değişiklikler. Belirti ve semptomlar vakit içinde farklılık gösterebilir ya da şahıstan şahsa bakılırsa değişebilir.
bir daha yaşama, yani hatırlamanın semptomları içinde travmatik olay hakkında üzücü düşler yahut kabuslar, travmatik olayı bireye hatırlatan rastgele bir şeye karşı hissedilen şiddetli duygusal zahmet yahut gösterilen fizikî reaksiyonlar, travmatik olayın tekrar oluyormuş üzere bir daha yaşamak yahut travmatik olayın yinelayan, istenmeyen üzücü anıları bulunmaktadır.
Kaçınma semptomları ve belirtileri içinde bireye travmatik olayı hatırlatan faaliyetlerden, bireylerden yahut yerlerden kaçınma ya da travmatik olay hakkında düşünmekten yahut konuşmaktan kaçınmaya çalışmak bulunmaktadır.
Aşırı uyarılmaya bağlı olarak fikir ve ruh halindeki olumsuz değişikliklerin belirtileri içinde bireyin kendisi, başka beşerler, gelecek yahut dünya hakkında olumsuz kanılar, travmatik olayın kıymetli öğelerini hatırlamamak da dahil olmak üzere hafıza sıkıntıları, öteki bireylerle yakın bağlantıları sürdürmede zorluk, ümitsizlik, aile ve arkadaşlardan kopuk hissetmek, bir vakit içinder zevk alınan faaliyetlere ilgi duymama, olumlu hisleri deneyimleme zorluğu, duygusal olarak uyuşma bulunmaktadır.
bir daha çok uyarılmaya bağlı olarak fizikî ve duygusal tepkilerdeki değişikliklerin belirtileri içinde kolaylıkla ürkme ya da korkma, tehlikeye karşı ebediyen tetikte olma, epeyce fazla alkol tüketmek yahut epey süratli otomobil kullanmak üzere bireyin kendisine ziyan veren davranışları, uyku kuvvetlikleri, konsantrasyon kuvvetlikleri, sonluluk hali, öfke patlamaları, saldırgan davranışlar, çok derecede suçluluk yahut utanç hissi sayılabilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğunun 6 yaş ve altındaki çocuklarda görülen semptomların içinde travmatik olayı yahut travmatik olayın öğelerini oyun yoluyla bir daha canlandırmanın yanı sıra travmatik olayın öğelerini içeren ya da içermeyen, lakin korkutucu düşler görmek bulunmaktadır.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirti ve semptomlarının yoğunluğu vakit ortasında değişebilir. Birey genel olarak daha gerilimli olduğunda yahut neler yaşadığını hatırlatacak öğeler ile karşılaştığında daha fazla ve ağır travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtisi gösterebilir. Örneğin bir motorun sesi, çatışma anını tetikleyebilir, ya da haberlerde cinsel hücumlara dair bir haber görmek bireyin yeniden kendisini taarruz altında hissetmesine niye olabilir.
Travmatik bir olay hakkında bir aydan daha uzun vadeli rahatsız edici fikirleri ve hisleri olan bireyler, bunlar bilhassa şiddetliyse yahut hayatlarını tekrar denetim altına almakta zorlandıklarını hissediyorlarsa kesinlikle bir psikoloğa ya da psikiyatra başvurmalıdır. Mümkün olan en kısa müddette tedavi sürecine başlamak travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtilerinin ağırlaşmasını önlemeye yardımcı olabilir.
İntihar kanısını aklından geçiren bireylerin kesinlikle bir arkadaşlarına ya da sevdikleri, güvendikleri bir şahsa ulaşması, bir psikologdan randevu alması ve intihar yardım çizgilerinden yaralanması kıymetlidir. Bu durumda olan bireylerin varlığından haberdar olan şahısların de buna yardımcı olması kıymetlidir.
Özellikle kendisine ziyan verebilecek ya da intihara teşebbüs edebilecek durumda olduğu düşünülen bireyler için 112 acil durum numarasına başvurulması yahut inançlı bir biçimde yapılabiliyorsa, en yakın hastanenin acil servisine gdolayılmesi bireyin sıhhati için büyük ehemmiyet taşır.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğunu teşhisi sürecinde tabip evvela bireyin belirtilerine niye olabilecek rastgele bir tıbbi sorunun varlığını denetim etmek için fizikî bir muayene gerçekleştirecektir. Bunun yanı sıra semptomları ortaya çıkaran olay yahut olayların da tartışıldığıpsikolojik bir kıymetlendirme yapacaktır.
Normal kurallar altında travma daha sonrası gerilim bozukluğu tanısı, travmatik bir olaya maruz kalmayı gerektirir. Bu maruz kalma çeşitli hallerde ziyadesiyle gerçekleşebilir. Örneğin birey travmatik olayı direkt deneyimleyebilir, ya da diğerlerinin başına gelen travmatik olaya şahsen şahit olabilir, kendisine yakın birinin travmatik olayla karşılaştığını yahut tehdidi altına kaldığını öğrenebilir ya da yine tekrar travmatik olayların açık bilgilerina maruz kalabilir.
Maruz kaldıktan daha sonra bireyin yaşadığı meseleler bir aydan fazla devam ederse, toplumsal hayatta fonksiyon görme hünerinde değerli sıkıntılar ile mahzurlara yol açarsa, ya da çalışma ortamını yahut bağları olumsuz tarafta etkilerse travma daha sonrası gerilim bozukluğu tanısı konulabilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi, bireyin hayatı üzerinde bir denetim duygusu kazanmasına yardımcı olmayı amaçlar. Öncelikli olarak kullanılan tedavi sistemi psikoterapidir. Buna dayanak olması için ilaç tedavisinden de faydalanılması mümkündür.
Bu tedavi formlarını birleştirmek, bireyin semptomları ile başa çıkma hünerini geliştirmesine, kendisi, diğerleri, gelecek ve dünya hakkında daha uygun düşünmesine, belirtilerin tekrar ortaya çıkması durumunda bunlarla baş etme yollarını öğrenmesine, anksiyete ya da depresyon üzere travmatik tecrübeler ile ilgili öteki meselelerin tedavisine, alkol yahut uyuşturucuların berbata kullanmasından kaçınmasına yardımcı olacaktır.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde öncelikli olarak kullanılan yol, psikoterapidir. bununla birlikte konuşma terapisi olarak da isimlendirilen çeşitli psikoterapi cinsleri, hem travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtileri gösteren çocukları ve birebir vakitte yetişkinleri tedavi etmek için kullanılabilir. Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde farklı psikoterapi tipleri bulunur.
Bilişsel terapi, bir konuşma terapisidir. Bireyin takılı kaldığı düşünme yollarını yani bilişsel kalıpları, mesela, kendisiyle yahut travmatik şeylerin tekrar olma riskiyle ilgili olumsuz inançları tanımasına yardımcı olur.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi sürecinde bilişsel terapi ekseriyetle maruz kalma terapisi ile birlikte kullanılır. Maruz kalma tedavisi bireyin korkutucu bulduğu durumlarla ve anılarla inançlı bir biçimde yüzleşmesine yardımcı olur. Bu sayede birey onlarla tesirli bir biçimde baş etmeyi öğrenebilir. Maruz kalma terapisi, bilhassa olayları tekrar yine yaşayan ve kabuslardan etkilenen bireyler için yararlı olabilir.
EMDR, yani Göz Hareketleri İle Duyarsızlaştırma ve bir daha Sürece travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi için kullanılan faal ve kuvvetli bir psikoterapi yaklaşımıdır. EMDR, maruz kalma terapisini bireyin travmatik anıları işlemesine ve bunlara nasıl reaksiyon verdiğini değiştirmesine yardımcı olan bir dizi göz hareketini rehber yardımı ile birleştirir.
Uzman bir terapist bireyin, gerilimli durumlarla daha âlâ başa çıkmasına ve hayatındaki gerilimle başa çıkmasına yardımcı olacak gerilim idaresi hünerlerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Tüm bu yaklaşımlar bireyin travmatik bir olaydan daha sonra ortaya çıkan kalıcı endişeyi denetim etmesine yardımcı olabilir. Bireysel terapi, küme terapisi yahut her ikisinin bir karışımı bireye yardımcı olabilir. Küme terapisi, emsal tecrübeler yaşayan diğerleriyle irtibat kurmanın bir yolunu sunabilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde kullanılan çeşitli ilaç tipleri bozukluğun belirti ve semptomlarını düzgünleştirmek için bireye yardımcı olabilir. Bunun için kullanılan ilaçlar içinde antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları bulunur.
Antidepresanlar bireyin depresyon ve anksiyete semptomları ile başa çıkmasına yardımcı olmanın yanı sıra ayrıyeten uyku sorunlarını ve konsantrasyonu güzelleştirme konusunda da tesirli olabilirler. Seçici serotonin geri alım inhibitörü yani ilaçları hekim tavsiyesi ile travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi için kullanılabilir.
Anti-anksiyete ilaçları ise şiddetli anksiyeteyi ve buna bağlı sıkıntıların giderilmesinde kullanılabilir. Fakat kimi anti-anksiyete ilaçlarının berbata kullanım potansiyeline sahip olması niçiniyle çoklukla sırf kısa bir süre için kullanılması uygun olmaktadır.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi sürecinde birey ve tabip, bireye özel semptomlar ve durum için en az yan tesirle en uygun ilacı bulmak için bir arada çalışmalıdır. Gerçek ilaç kullanması ile birey birkaç hafta üzere kısa bir müddetde ruh halinde ve öteki belirtilerde bir düzgünleşme gözlemleyebilir. Lakin ilaç kullanması sürecinde rastgele bir yan tesir ya da sorun derhal doktora bildirilmelidir. Bu sayede uygun doz ve ilacın belirlenmesi sağlanabilir.
Okumaya devam et...
İşte travma daha sonrası gerilim bozukluğu (PTSD) ile ilgili merak edilenler…
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NEDİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu kişiyi çok korkutan, çaresizlik yaratan, birden fazla defa sıra dışı ve beklenmedik bir biçimde gerçekleşen olayların tetiklediği bir ruhsal travma ya da ruh sıhhati durumudur.
Bu olayların kişinin kendisinde yahut bir yakınında mevte yol açması ya da faydalanma tehlikesi yaratması durumunda ortaya endişe, dehşet ve çaresizlik hisleri çıkabilir.
Deprem, sel, ve yangın üzere doğal afetler, azap, savaş ve tecavüz üzere insan kaynaklı travmalar, kazalar, önemli ve ölümcül tıbbi durumlar ile hastalıklar, ya da beklenmedik vefatlar üzere travmatik olaylar bireylerde ruhsal travmaya yol açabilir. Bu tıp travmatik olayları yaşayan ya da onlardan etkilenen birden fazla insan, süreksiz olarak kurallara ve etraflarına ahenk sağlamakta ve durumla başa çıkmakta zorluk çekebilirler.
Bireyler ekseriyetle vakit içerisinde ve kendilerine yapılacak âlâ bir bakımla, daha uygun hale gelirler. Lakin bu zorlanma belirtileri kötüleşirse, aylarca hatta senelerca sürerse ve bireyin günlük işleyişine müdahale ederse, travma daha sonrası gerilim bozukluğu olabilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu semptomları ve belirtilerinin ortaya çıkmasının akabinde bir an evvel tesirli tedavi almak, semptomları azaltmak ve fonksiyonu düzgünleştirmek için çok büyük bir ehemmiyete sahiptir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU yol açar?
Her yaştan beşerde travma daha sonrası gerilim bozukluğu olabilir. Tıp uzmanları birtakım bireylerin travma daha sonrası gerilim bozukluğunun niye dolayı geliştiğinden kesin emin değildirler. Birden fazla akıl sıhhati sorununda olduğu üzere, travma daha sonrası gerilim bozukluğunun da muhtemelen çeşitli farklı öğelerin karışımından dolayı ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Bu öğeler içinde bireyin ömrü boyunca yaşadığı gerilimli tecrübeler, yaşadığı travmaların ölçüsü ve ciddiyeti, ailesinde anksiyete ve depresyon geçmişi üzere kalıtsal ruh sıhhati riskleri, mizaç yani kalıtımsal kişilik özellikleri, ve bireyin beyni ile bedeninin gerilime karşılık olarak saldığı kimyasallar ve hormonları düzenleme biçimi bulunur.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU RİSKİNİ ARTTIRAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Bazı faktörler travma daha sonrası gerilim bozukluğu geliştirme riskini artırabilir. Bunlar içinde ağır yahut uzun vadeli travma yaşamak, çocuklukta istismar üzere diğer travmalar hayatış olmak, emniyet teşkilatı, birinci müdahale grupları, askerlik, itfaiye yahut sıhhat hizmetleri sunmak üzere travmatik olaylara maruz kalma riskini artıran bir işe sahip olmak, anksiyete yahut depresyon üzere diğer akıl sıhhati sıkıntılarının varlığı, çok alkol yahut uyuşturucu kullanması, aile ya da arkadaşlar içinde âlâ bir takviye sisteminin yokluğu, ve bir daha ailede anksiyete ya da depresyon dahil olmak üzere akıl sıhhati sıkıntıları olan kan akrabalarının varlığı bulunur.
Bireylerde travma daha sonrası gerilim bozukluğunun gelişmesine yol açan en yaygın olaylar içinde cinsel şiddet, çocuklukta fizikî istismar, fizikî hücuma maruz kalma, kazalar, savaşa maruz kalma, ve silah tehdidi olduğu, tıp uzmanları tarafınca gözlemlenmiştir. Bunların yanı sıra gasp, soygun, uçak kazası, adam kaçırma, hayatı tehdit eden tıbbi sorunun teşhis, terör akınları da travma daha sonrası gerilim bozukluğunun gelişmesi ile sonuçlanabilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU İLE ORTAYA ÇIKABİLECEK KOMPLİKASYONLAR NELERDİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu işte, ilgilerde, sıhhatte, günlük aktivitelerden alınan keyifte yani özetlemek gerekirse bireyin tüm ömründe bozukluklara niye olabileceği üzere öteki akıl sıhhati sıkıntıları ile karşı karşıya kalma riskini de artırabilir. Bunlar içinde en önemli anksiyete ve depresyon, alkol ve uyuşturucu kullanması ile ilgili bozukluklar, intihar fikirleri ve aksiyonları ile yeme bozuklukları sayılabilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NASIL ÖNLENİR?
Biroldukça birey, travmatik bir hadiseden kurtulduktan daha sonra birinci basamakta travmatik olayın olduğunu düşünmeyi bırakamamak, kaygı, dert, öfke, depresyon, suçluluk üzere travma daha sonrası gerilim bozukluğu gibisi semptomlar gösterebilir. Bunların çabucak hepsi bireyler tarafınca travmaya karşı verilen yaygın reaksiyonlardır. birebir vakitte travmaya maruz kalan bireylerin birçok uzun vadeli travma daha sonrası gerilim bozukluğu geliştirmez.
Zamanında bu durumla ilgili yardım ve takviye almak, olağan gerilim reaksiyonlarının ağırlaşarak berbatlaşmasını ve travma daha sonrası gerilim bozukluğuna dönüşmesini engelleyebilir. Burada gereksinim duyulan yardım ile dayanak bireyi dinleyecek ve kendisine rahatlık sağlayacak aile üyelerine ve arkadaşlara yönelmek manasına gelebilir.
Kısa vadeli bir terapi için psikolog yahut psikiyatra başvurulması gerekebilir. Birtakım bireyler ise kendi inançlarına sahip topluluklara sığınmayı faydalı bulabilir. Bütün bu usuller yardımıyla diğerlerinden elde edilecek dayanak, bireyin alkol yahut uyuşturucu kullanması üzere sıhhatsiz başa çıkma hallerine yönelmesini engelleyebilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ VE TİPLERİ NELERDİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğunun belirti ve semptomları yaygın olarak travmatik bir olaydan daha sonraki bir ay ortasında başlasa da, birtakım olaylarda belirtiler olaydan yıllar daha sonrasına kadar ortaya çıkmayabilir. Bu belirtiler bireyin toplumsal yahut iş hayatı ile şahsi münasebetlerde kıymetli sıkıntılara niye olabilir. Ayrıyeten bireyin olağan günlük hayatını sürdürme maharetine de müdahale edebilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtileri çoklukla birkaç farklı tipe ayrılır: bir daha yaşama, yani hatırlama, kaçınma, çok uyarılma, yani düşünme ve ruh halindeki olumsuz değişiklikler ile fizikî ve duygusal yansılarda gözlemlenen değişiklikler. Belirti ve semptomlar vakit içinde farklılık gösterebilir ya da şahıstan şahsa bakılırsa değişebilir.
bir daha yaşama, yani hatırlamanın semptomları içinde travmatik olay hakkında üzücü düşler yahut kabuslar, travmatik olayı bireye hatırlatan rastgele bir şeye karşı hissedilen şiddetli duygusal zahmet yahut gösterilen fizikî reaksiyonlar, travmatik olayın tekrar oluyormuş üzere bir daha yaşamak yahut travmatik olayın yinelayan, istenmeyen üzücü anıları bulunmaktadır.
Kaçınma semptomları ve belirtileri içinde bireye travmatik olayı hatırlatan faaliyetlerden, bireylerden yahut yerlerden kaçınma ya da travmatik olay hakkında düşünmekten yahut konuşmaktan kaçınmaya çalışmak bulunmaktadır.
Aşırı uyarılmaya bağlı olarak fikir ve ruh halindeki olumsuz değişikliklerin belirtileri içinde bireyin kendisi, başka beşerler, gelecek yahut dünya hakkında olumsuz kanılar, travmatik olayın kıymetli öğelerini hatırlamamak da dahil olmak üzere hafıza sıkıntıları, öteki bireylerle yakın bağlantıları sürdürmede zorluk, ümitsizlik, aile ve arkadaşlardan kopuk hissetmek, bir vakit içinder zevk alınan faaliyetlere ilgi duymama, olumlu hisleri deneyimleme zorluğu, duygusal olarak uyuşma bulunmaktadır.
bir daha çok uyarılmaya bağlı olarak fizikî ve duygusal tepkilerdeki değişikliklerin belirtileri içinde kolaylıkla ürkme ya da korkma, tehlikeye karşı ebediyen tetikte olma, epeyce fazla alkol tüketmek yahut epey süratli otomobil kullanmak üzere bireyin kendisine ziyan veren davranışları, uyku kuvvetlikleri, konsantrasyon kuvvetlikleri, sonluluk hali, öfke patlamaları, saldırgan davranışlar, çok derecede suçluluk yahut utanç hissi sayılabilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğunun 6 yaş ve altındaki çocuklarda görülen semptomların içinde travmatik olayı yahut travmatik olayın öğelerini oyun yoluyla bir daha canlandırmanın yanı sıra travmatik olayın öğelerini içeren ya da içermeyen, lakin korkutucu düşler görmek bulunmaktadır.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirti ve semptomlarının yoğunluğu vakit ortasında değişebilir. Birey genel olarak daha gerilimli olduğunda yahut neler yaşadığını hatırlatacak öğeler ile karşılaştığında daha fazla ve ağır travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtisi gösterebilir. Örneğin bir motorun sesi, çatışma anını tetikleyebilir, ya da haberlerde cinsel hücumlara dair bir haber görmek bireyin yeniden kendisini taarruz altında hissetmesine niye olabilir.
Travmatik bir olay hakkında bir aydan daha uzun vadeli rahatsız edici fikirleri ve hisleri olan bireyler, bunlar bilhassa şiddetliyse yahut hayatlarını tekrar denetim altına almakta zorlandıklarını hissediyorlarsa kesinlikle bir psikoloğa ya da psikiyatra başvurmalıdır. Mümkün olan en kısa müddette tedavi sürecine başlamak travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtilerinin ağırlaşmasını önlemeye yardımcı olabilir.
İntihar kanısını aklından geçiren bireylerin kesinlikle bir arkadaşlarına ya da sevdikleri, güvendikleri bir şahsa ulaşması, bir psikologdan randevu alması ve intihar yardım çizgilerinden yaralanması kıymetlidir. Bu durumda olan bireylerin varlığından haberdar olan şahısların de buna yardımcı olması kıymetlidir.
Özellikle kendisine ziyan verebilecek ya da intihara teşebbüs edebilecek durumda olduğu düşünülen bireyler için 112 acil durum numarasına başvurulması yahut inançlı bir biçimde yapılabiliyorsa, en yakın hastanenin acil servisine gdolayılmesi bireyin sıhhati için büyük ehemmiyet taşır.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğunu teşhisi sürecinde tabip evvela bireyin belirtilerine niye olabilecek rastgele bir tıbbi sorunun varlığını denetim etmek için fizikî bir muayene gerçekleştirecektir. Bunun yanı sıra semptomları ortaya çıkaran olay yahut olayların da tartışıldığıpsikolojik bir kıymetlendirme yapacaktır.
Normal kurallar altında travma daha sonrası gerilim bozukluğu tanısı, travmatik bir olaya maruz kalmayı gerektirir. Bu maruz kalma çeşitli hallerde ziyadesiyle gerçekleşebilir. Örneğin birey travmatik olayı direkt deneyimleyebilir, ya da diğerlerinin başına gelen travmatik olaya şahsen şahit olabilir, kendisine yakın birinin travmatik olayla karşılaştığını yahut tehdidi altına kaldığını öğrenebilir ya da yine tekrar travmatik olayların açık bilgilerina maruz kalabilir.
Maruz kaldıktan daha sonra bireyin yaşadığı meseleler bir aydan fazla devam ederse, toplumsal hayatta fonksiyon görme hünerinde değerli sıkıntılar ile mahzurlara yol açarsa, ya da çalışma ortamını yahut bağları olumsuz tarafta etkilerse travma daha sonrası gerilim bozukluğu tanısı konulabilir.
TRAVMA daha sonraSI GERİLİM BOZUKLUĞU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi, bireyin hayatı üzerinde bir denetim duygusu kazanmasına yardımcı olmayı amaçlar. Öncelikli olarak kullanılan tedavi sistemi psikoterapidir. Buna dayanak olması için ilaç tedavisinden de faydalanılması mümkündür.
Bu tedavi formlarını birleştirmek, bireyin semptomları ile başa çıkma hünerini geliştirmesine, kendisi, diğerleri, gelecek ve dünya hakkında daha uygun düşünmesine, belirtilerin tekrar ortaya çıkması durumunda bunlarla baş etme yollarını öğrenmesine, anksiyete ya da depresyon üzere travmatik tecrübeler ile ilgili öteki meselelerin tedavisine, alkol yahut uyuşturucuların berbata kullanmasından kaçınmasına yardımcı olacaktır.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde öncelikli olarak kullanılan yol, psikoterapidir. bununla birlikte konuşma terapisi olarak da isimlendirilen çeşitli psikoterapi cinsleri, hem travma daha sonrası gerilim bozukluğu belirtileri gösteren çocukları ve birebir vakitte yetişkinleri tedavi etmek için kullanılabilir. Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde farklı psikoterapi tipleri bulunur.
Bilişsel terapi, bir konuşma terapisidir. Bireyin takılı kaldığı düşünme yollarını yani bilişsel kalıpları, mesela, kendisiyle yahut travmatik şeylerin tekrar olma riskiyle ilgili olumsuz inançları tanımasına yardımcı olur.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi sürecinde bilişsel terapi ekseriyetle maruz kalma terapisi ile birlikte kullanılır. Maruz kalma tedavisi bireyin korkutucu bulduğu durumlarla ve anılarla inançlı bir biçimde yüzleşmesine yardımcı olur. Bu sayede birey onlarla tesirli bir biçimde baş etmeyi öğrenebilir. Maruz kalma terapisi, bilhassa olayları tekrar yine yaşayan ve kabuslardan etkilenen bireyler için yararlı olabilir.
EMDR, yani Göz Hareketleri İle Duyarsızlaştırma ve bir daha Sürece travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi için kullanılan faal ve kuvvetli bir psikoterapi yaklaşımıdır. EMDR, maruz kalma terapisini bireyin travmatik anıları işlemesine ve bunlara nasıl reaksiyon verdiğini değiştirmesine yardımcı olan bir dizi göz hareketini rehber yardımı ile birleştirir.
Uzman bir terapist bireyin, gerilimli durumlarla daha âlâ başa çıkmasına ve hayatındaki gerilimle başa çıkmasına yardımcı olacak gerilim idaresi hünerlerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Tüm bu yaklaşımlar bireyin travmatik bir olaydan daha sonra ortaya çıkan kalıcı endişeyi denetim etmesine yardımcı olabilir. Bireysel terapi, küme terapisi yahut her ikisinin bir karışımı bireye yardımcı olabilir. Küme terapisi, emsal tecrübeler yaşayan diğerleriyle irtibat kurmanın bir yolunu sunabilir.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisinde kullanılan çeşitli ilaç tipleri bozukluğun belirti ve semptomlarını düzgünleştirmek için bireye yardımcı olabilir. Bunun için kullanılan ilaçlar içinde antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları bulunur.
Antidepresanlar bireyin depresyon ve anksiyete semptomları ile başa çıkmasına yardımcı olmanın yanı sıra ayrıyeten uyku sorunlarını ve konsantrasyonu güzelleştirme konusunda da tesirli olabilirler. Seçici serotonin geri alım inhibitörü yani ilaçları hekim tavsiyesi ile travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi için kullanılabilir.
Anti-anksiyete ilaçları ise şiddetli anksiyeteyi ve buna bağlı sıkıntıların giderilmesinde kullanılabilir. Fakat kimi anti-anksiyete ilaçlarının berbata kullanım potansiyeline sahip olması niçiniyle çoklukla sırf kısa bir süre için kullanılması uygun olmaktadır.
Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tedavisi sürecinde birey ve tabip, bireye özel semptomlar ve durum için en az yan tesirle en uygun ilacı bulmak için bir arada çalışmalıdır. Gerçek ilaç kullanması ile birey birkaç hafta üzere kısa bir müddetde ruh halinde ve öteki belirtilerde bir düzgünleşme gözlemleyebilir. Lakin ilaç kullanması sürecinde rastgele bir yan tesir ya da sorun derhal doktora bildirilmelidir. Bu sayede uygun doz ve ilacın belirlenmesi sağlanabilir.
Okumaya devam et...