Uyuzun son vakit içinderda adeta bir salgına dönüştüğünü belirten Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, “Hastalık kesinlikle tedavi edilmeli. Aksi takdirde yayılma suratı daha da artar” dedi.
Son günlerde ismini sıkça duyduğumuz uyuz, dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen bir enfestasyondur yani fazlaca hücreli asalakların oluşturduğu bir deri enfeksiyonudur. Tıp tarihinde kıymetli bir yeri olan, sebebi bilinen birinci insan hastalığı olarak tanımlanan uyuz; insan gözüyle fark edilemeyen ‘Sarcoptes scabiei var. Hominis’ isimli parazit kaynaklı fazlaca kaşıntılı ve bulaşıcı bir hastalıktır. Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, bu mevzuda bilinmesi gerekenleri şu biçimde anlattı.
Burhan Engin
Sebepleri nelerdir?
Uyuz bugünlerde salgın denebilecek seviyede sık görülen bir hastalığa dönüştü. Bundan, göçmenler ve mülteciler, bağışıklığı baskılanmış ve hareketi kısıtlanmış yaşlı hastaların artışı, ilaç direncinin artması, cinsel yolla bulaşan hastalıklarda artış ve pandemi niçiniyle hastaneye gitmeye çekinilmesi üzere birden çok niye sorumludur. Ayrıyeten süregelen çok kalabalık ve evsizliğin de bu artışa katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Lakin bu niçinlerin hiç biri son vakit içinderda uyuzdaki artışı tek başına açıklayamaz.
Almanya’da 2018’de yapılan bir çalışmaya bakılırsa uyuz tedavisi bakılırsan hasta sayısı yüzde 200 artmış olarak saptandı. Bu çalışmada artışın sebebi üstte sayılan sebeplerin tamamının bir kararı olarak değerlendirildi. Bu sebeplerden bağımsız olarak uyuzun her 7 yılda bir dalgalanma gösterdiği 15-25 yılda bir ise pik yaptığı açıklandı.
Kimlerde görülür?
Hastalık, cinsiyet ayrımı yapmadan tüm yaş kümelerinde, tüm etnik kökenlerde ve tüm sosyoekonomik seviyelerde görülebilir. Bireyden bireye bulaş yakın temas gerektiren durumlarla gerçekleşir. Yalnızca beşerden beşere olan bulaş için ekseriyetle 15-20 dakika üzere bir süre gerekir. Hayvandan beşere uyuz bulaşmaz. Zira hayvanlardaki parazit insan bedeninde hayatta kalamaz yahut üreyemez.
Tedavi yolları nelerdir?
Uyuzda tedavinin en değerli basamağı hasta ahengidir. Uyuz tanısı alan hastaların hayat alanını paylaştığı başka bireylerin semptomu olmasa dahi eş vakitli tedavi olması hayli değerlidir. Öteki bireylerde kaşıntı olmaması hastalığın bulaşmayacağı manasına gelmez.
Uzunluğundan aşağıya hakikat uygulanan mahallî tedavi 3 gün boyunca bedende kalmalı, 3’üncü günün sonunda duş alınmalıdır. Birçok hasta için tek seferlik tedavi kâfi olsa da bilhassa dirençli durumlarda birebir tedavi bir hafta daha sonra yenidenlanmalıdır. Ayrıyeten çamaşırlar 60 derecede yıkanıp, buharlı ütüyle ütülenmelidir. Tedavinin başarılı olduğu durumlarda dahi hastalık bulguları ve kaşıntının 2-6 hafta kadar daha devam edebileceği unutulmamalıdır.
Hangi belirtilere niye olur?
Parazit bulaştıktan 4-6 hafta daha sonra, bilhassa geceleri artan kaşıntı biçiminde ortaya çıkar. Kaşıntı en hayli el parmak ortalarında, el bileklerinde, koltuk altında, göbek deliği etrafında, bayanlarda göğüs uçlarında, erkeklerde de genital bölgede görülür. Bebeklerde ise avuç içi ve ayak tabanı tutulumu olur.
Nasıl teşhis edilir?
Hastalık sıhhat çalışanlarının daha şuurlu olması niçiniyle çarçabuk teşhis edilebilir. Teşhiste en değerli noktalar, birden çok aile üyesinde kaşıntı olması, kaşıntının geceleri ve sıcakta artması, el parmak ortalarında parazitin ortasında yaşadığı beyaz renkte dalgalı çizgilerin görülmesi formunda sıralanabilir.
Okumaya devam et...
Son günlerde ismini sıkça duyduğumuz uyuz, dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen bir enfestasyondur yani fazlaca hücreli asalakların oluşturduğu bir deri enfeksiyonudur. Tıp tarihinde kıymetli bir yeri olan, sebebi bilinen birinci insan hastalığı olarak tanımlanan uyuz; insan gözüyle fark edilemeyen ‘Sarcoptes scabiei var. Hominis’ isimli parazit kaynaklı fazlaca kaşıntılı ve bulaşıcı bir hastalıktır. Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, bu mevzuda bilinmesi gerekenleri şu biçimde anlattı.
Burhan Engin
Sebepleri nelerdir?
Uyuz bugünlerde salgın denebilecek seviyede sık görülen bir hastalığa dönüştü. Bundan, göçmenler ve mülteciler, bağışıklığı baskılanmış ve hareketi kısıtlanmış yaşlı hastaların artışı, ilaç direncinin artması, cinsel yolla bulaşan hastalıklarda artış ve pandemi niçiniyle hastaneye gitmeye çekinilmesi üzere birden çok niye sorumludur. Ayrıyeten süregelen çok kalabalık ve evsizliğin de bu artışa katkı sağlayabileceği düşünülmektedir. Lakin bu niçinlerin hiç biri son vakit içinderda uyuzdaki artışı tek başına açıklayamaz.
Almanya’da 2018’de yapılan bir çalışmaya bakılırsa uyuz tedavisi bakılırsan hasta sayısı yüzde 200 artmış olarak saptandı. Bu çalışmada artışın sebebi üstte sayılan sebeplerin tamamının bir kararı olarak değerlendirildi. Bu sebeplerden bağımsız olarak uyuzun her 7 yılda bir dalgalanma gösterdiği 15-25 yılda bir ise pik yaptığı açıklandı.
Kimlerde görülür?
Hastalık, cinsiyet ayrımı yapmadan tüm yaş kümelerinde, tüm etnik kökenlerde ve tüm sosyoekonomik seviyelerde görülebilir. Bireyden bireye bulaş yakın temas gerektiren durumlarla gerçekleşir. Yalnızca beşerden beşere olan bulaş için ekseriyetle 15-20 dakika üzere bir süre gerekir. Hayvandan beşere uyuz bulaşmaz. Zira hayvanlardaki parazit insan bedeninde hayatta kalamaz yahut üreyemez.
Tedavi yolları nelerdir?
Uyuzda tedavinin en değerli basamağı hasta ahengidir. Uyuz tanısı alan hastaların hayat alanını paylaştığı başka bireylerin semptomu olmasa dahi eş vakitli tedavi olması hayli değerlidir. Öteki bireylerde kaşıntı olmaması hastalığın bulaşmayacağı manasına gelmez.
Uzunluğundan aşağıya hakikat uygulanan mahallî tedavi 3 gün boyunca bedende kalmalı, 3’üncü günün sonunda duş alınmalıdır. Birçok hasta için tek seferlik tedavi kâfi olsa da bilhassa dirençli durumlarda birebir tedavi bir hafta daha sonra yenidenlanmalıdır. Ayrıyeten çamaşırlar 60 derecede yıkanıp, buharlı ütüyle ütülenmelidir. Tedavinin başarılı olduğu durumlarda dahi hastalık bulguları ve kaşıntının 2-6 hafta kadar daha devam edebileceği unutulmamalıdır.
Hangi belirtilere niye olur?
Parazit bulaştıktan 4-6 hafta daha sonra, bilhassa geceleri artan kaşıntı biçiminde ortaya çıkar. Kaşıntı en hayli el parmak ortalarında, el bileklerinde, koltuk altında, göbek deliği etrafında, bayanlarda göğüs uçlarında, erkeklerde de genital bölgede görülür. Bebeklerde ise avuç içi ve ayak tabanı tutulumu olur.
Nasıl teşhis edilir?
Hastalık sıhhat çalışanlarının daha şuurlu olması niçiniyle çarçabuk teşhis edilebilir. Teşhiste en değerli noktalar, birden çok aile üyesinde kaşıntı olması, kaşıntının geceleri ve sıcakta artması, el parmak ortalarında parazitin ortasında yaşadığı beyaz renkte dalgalı çizgilerin görülmesi formunda sıralanabilir.
Okumaya devam et...