Hepimiz günümüzün birçoğunu toplumsal medya hesaplarımızda başkalarının hayatını takip ederek ya da kendi ömrümüzü takipçilerimizde paylaşarak geçiririz. Bu yazıda psikologlar tarafınca toplumsal medya paylaşımlarında gerçek dışı algılar yaratanlar için ortaya atılan ördek sendromundan bahsedeceğim.
İyi okumalar dilerim.
Sosyal medyada beğenilme dileği için paylaşımlar fazlaca büyük gayretle yapılıyor.
Günümüz dünyasında toplumsal medya kullanması giderek artıyor. Beşerler vaktinin birçoklarını bilhassa Instagram, Tiktok ve Facebook üzere uygulamalarda geçiriyorlar. Kullandıkları toplumsal medya hesapları yardımıyla en doğal istekleri olan beğenilme ve takdir edilme hislerine karşılık buluyorlar. Lakin asıl sorun yalnızca bu istekleri karşılarken ne cins paylaşımlarda bulundukları ve hangi uğraşlara girdikleridir.
Sosyal medyada gördüklerimiz gerçeklik algımızı değiştiriyor.
normal olarak herkesin ve her yaşanmışlığın bir kıssası vardır. Toplumsal medya insanlara öteki insanların yaşanmışlıklarını takip etme ve reaksiyon verme imkânı sağladı. Lakin toplumsal medya kullanması arttıkça bir şeyi başımızı kurcalamaya başladı. “İnsanların toplumsal medyalarında bize gösterdikleri ile gerçek yaşanmışlıkları uyuşuyor mu?” yani “Sosyal medyada gördüğümüz her şey gerçek mi yoksa yalnızca bir kurgudan mı ibaret?” soruları hepinizin aklına geliyordur.
Paylaşımlarda bize gösterilen harika olanlar ya da olmak istenenler.
Sosyal medyada yaptığımız paylaşımlara “benlik sunumu” ismini verebiliriz. Bu paylaşımlar çok kuvvetli tesire sahiptirler ki kişinin özgüvenini artırabileceği üzere tam karşıtı özgüvenini ve kendine hürmetini yerle bir edebilir. Kaldı ki toplumsal medyanın bu kuvvetli tesiri “takip eden” ve “takip edilen” içinde kurulan çift istikametli sanal bağlantı tehlikeli de olabiliyor. Paylaşımlarımızda hepimiz kusursuz olduğumuzu düşündüğümüz anları tercih ediyor, diğerlerinin eksiksiz fotoğraflarına ya da hayatlarına (!) bakarak kaybolup gidiyoruz. Bu bahisle ilgili yıllar boyunca araştırmalar yapıldı. Stanford Üniversitesi araştırmacıları, kişinin gerçek hayatındaki ve toplumsal medyadaki yaşanmışlıkları içindeki farkı tanımlamak için “ördek sendromu” ismini verdi.
Peki, nedir bu ördek sendromu?
Ördek sendromu kavramı suda yüzen ördekler izlenerek ortaya koyulmuştur. Ördeklere dışarıdan bakıldığında hayli sakin bir biçimde suda yüzdükleri görülür. Lakin tıpkı ördeklere suyun altından bakıldığı vakit ördeklerin bacaklarını süratli bir biçimde çırptığı gözlemlenir. Yüzeydeki sakinlik yalnızca görünen kısımdır. Asıl görünmeyen efor ise suyun altındadır. Dışarıdan bakıldığında ülkü benlik algısıyla gerçek benlik algısı görünümü içinde farklılıklar vardır. Bu niçinle araştırmacılar da bireylerin toplumsal medyada yaşadıkları hisleri ya da kazandıkları muvaffakiyetleri zahmet çekmeden elde etmiş üzere göstermelerine ördek sendromu ismini vermiştir.
İdeal hayatla gerçek hayat içindeki fark insanı hastalığa sürüklüyor.
Psikologlara bakılırsa hiç kimse başarısızlıklarını ve makus yaşanmışlıklarını diğerlerine göstermek istemez. Kişi toplumsal medya paylaşımlarında fazla beğeni aldığı vakit kendini uygun hisseder, korku ve depresyon belirtilerini gizler. Lakin üstte da bahsetmiş olduğumiz üzere toplumsal medyanın çift istikametli bir özelliği vardır. Toplumsal medyada yapılan paylaşımlar takipçileri de tesirler. Onlar da “Sadece ben mi başarısızım?” ve “O yapıyor da ben niye istediklerime ulaşamıyorum? üzere soruları kendilerine sorarlar. Bu durum da bireylerin kendi öz hürmetlerini yitirmesine ve depresyona girmesine yol açar. Araştırmalar gösteriyor ki idealize edilen hayatla gerçek hayat içindeki fark ne kadar hayli açılırsa kişi biroldukça ruhsal sıkıntıyla yüzleşiyor.
Sosyal medyada beşerler estetik olanı paylaşırken gerçek kimliklerini gizliyorlar.
Çaba harcamasına karşın etraftaki insanların hayatlarının daha başarılı gözükmesi kişinin kendini yetersiz olarak görmesine yol açar. Bu yüzden ördek sendromu denmesi tam bu duruma uyar lakin beşerler ülkü olanla gerçek olan içindeki farkı paylaşımlarında denetim edebilirler. Öteki bir deyişle Instagram’da kullanılan filtreler, photoshop uygulamaları kişinin kendi imajını denetim etme fırsatı verir. Bu sayede estetik açıdan en hoş fotoğraflarını toplumsal medyada paylaşır ve gerçek olanı gizleyebilirler. Lakin buna ne kadar denetim denilebilirse, zira daha epeyce denetimsiz güce benziyor.
Yaşadıklarının tam aksi şeyler paylaşıyorlar.
Sosyal medya, bireylerin fotoğraflarla başarılı ve memnun anlarını paylaşmalarını ya da hakikaten bu anları yaşıyorlarmış üzere göstermelerini sağlıyor. Lakin bu durum kendilerini yakından tanıyanlar tarafınca eleştiriliyor. Şöyle bir düşünün dostunuz eşiyle size meselelerinden kaygı yanıyor ancak akşam Instagram’ı açtınız, bi’ de ne görüyorsunuz? Eşiyle hiç bir sorun yokmuş üzere fotoğrafları var. Daima kitap okuduğunu gösteren fotoğraflar paylaşanlara soruyorsunuz lakin o attığı kitabı aslında hiç okumamış. Durum aslında bundan ibaret. Beşerler toplumsal medyada kendilerine istedikleri maskeyi takıyorlar. Kendi istedikleri benlikleri, yaşanmışlıkları idealize ediyor ve toplumsal medyada “benlik sunumu” olarak takipçilerinin karşısına çıkıyorlar.
Sosyal medya, insanların takipçilerinde istediği algıyı yaratmasını sağlıyor.
Psikologlara bakılırsa paylaşım yapan beşerler bunun bilincindeler. Yani inşa ettikleri benlik ile gerçek benlikleri içindeki farkı dışarıdan bakan kişi goremese ya da görmek istemese de onlar ne yaptıklarının farkında. Tek istedikleri yarattıkları algının beğenilmesini sağlamak! Lakin takipçi sayısını daima denetim etmek, kimlerin beğendiğini gözlemlemek, olumlu-olumsuz yorumlara karşılık verip arbede çıkarmak şahısta ruhsal gelgitler yaşatabiliyor. Sanal dünya bize inşa edilen algılar sunarken maalesef gerçeklikten kopabileceğimizi gösteriyor. Ördek sendromu da bunu tanımlamak için seçilebilecek en gerçek kavram.
Siz de kimi vakit ördek sendromuna yakalandığınızı düşünüyor musunuz? Yorumlarda buluşalım.
Okumaya devam et...
İyi okumalar dilerim.
Sosyal medyada beğenilme dileği için paylaşımlar fazlaca büyük gayretle yapılıyor.
Günümüz dünyasında toplumsal medya kullanması giderek artıyor. Beşerler vaktinin birçoklarını bilhassa Instagram, Tiktok ve Facebook üzere uygulamalarda geçiriyorlar. Kullandıkları toplumsal medya hesapları yardımıyla en doğal istekleri olan beğenilme ve takdir edilme hislerine karşılık buluyorlar. Lakin asıl sorun yalnızca bu istekleri karşılarken ne cins paylaşımlarda bulundukları ve hangi uğraşlara girdikleridir.
Sosyal medyada gördüklerimiz gerçeklik algımızı değiştiriyor.
normal olarak herkesin ve her yaşanmışlığın bir kıssası vardır. Toplumsal medya insanlara öteki insanların yaşanmışlıklarını takip etme ve reaksiyon verme imkânı sağladı. Lakin toplumsal medya kullanması arttıkça bir şeyi başımızı kurcalamaya başladı. “İnsanların toplumsal medyalarında bize gösterdikleri ile gerçek yaşanmışlıkları uyuşuyor mu?” yani “Sosyal medyada gördüğümüz her şey gerçek mi yoksa yalnızca bir kurgudan mı ibaret?” soruları hepinizin aklına geliyordur.
Paylaşımlarda bize gösterilen harika olanlar ya da olmak istenenler.
Sosyal medyada yaptığımız paylaşımlara “benlik sunumu” ismini verebiliriz. Bu paylaşımlar çok kuvvetli tesire sahiptirler ki kişinin özgüvenini artırabileceği üzere tam karşıtı özgüvenini ve kendine hürmetini yerle bir edebilir. Kaldı ki toplumsal medyanın bu kuvvetli tesiri “takip eden” ve “takip edilen” içinde kurulan çift istikametli sanal bağlantı tehlikeli de olabiliyor. Paylaşımlarımızda hepimiz kusursuz olduğumuzu düşündüğümüz anları tercih ediyor, diğerlerinin eksiksiz fotoğraflarına ya da hayatlarına (!) bakarak kaybolup gidiyoruz. Bu bahisle ilgili yıllar boyunca araştırmalar yapıldı. Stanford Üniversitesi araştırmacıları, kişinin gerçek hayatındaki ve toplumsal medyadaki yaşanmışlıkları içindeki farkı tanımlamak için “ördek sendromu” ismini verdi.
Peki, nedir bu ördek sendromu?
Ördek sendromu kavramı suda yüzen ördekler izlenerek ortaya koyulmuştur. Ördeklere dışarıdan bakıldığında hayli sakin bir biçimde suda yüzdükleri görülür. Lakin tıpkı ördeklere suyun altından bakıldığı vakit ördeklerin bacaklarını süratli bir biçimde çırptığı gözlemlenir. Yüzeydeki sakinlik yalnızca görünen kısımdır. Asıl görünmeyen efor ise suyun altındadır. Dışarıdan bakıldığında ülkü benlik algısıyla gerçek benlik algısı görünümü içinde farklılıklar vardır. Bu niçinle araştırmacılar da bireylerin toplumsal medyada yaşadıkları hisleri ya da kazandıkları muvaffakiyetleri zahmet çekmeden elde etmiş üzere göstermelerine ördek sendromu ismini vermiştir.
İdeal hayatla gerçek hayat içindeki fark insanı hastalığa sürüklüyor.
Psikologlara bakılırsa hiç kimse başarısızlıklarını ve makus yaşanmışlıklarını diğerlerine göstermek istemez. Kişi toplumsal medya paylaşımlarında fazla beğeni aldığı vakit kendini uygun hisseder, korku ve depresyon belirtilerini gizler. Lakin üstte da bahsetmiş olduğumiz üzere toplumsal medyanın çift istikametli bir özelliği vardır. Toplumsal medyada yapılan paylaşımlar takipçileri de tesirler. Onlar da “Sadece ben mi başarısızım?” ve “O yapıyor da ben niye istediklerime ulaşamıyorum? üzere soruları kendilerine sorarlar. Bu durum da bireylerin kendi öz hürmetlerini yitirmesine ve depresyona girmesine yol açar. Araştırmalar gösteriyor ki idealize edilen hayatla gerçek hayat içindeki fark ne kadar hayli açılırsa kişi biroldukça ruhsal sıkıntıyla yüzleşiyor.
Sosyal medyada beşerler estetik olanı paylaşırken gerçek kimliklerini gizliyorlar.
Çaba harcamasına karşın etraftaki insanların hayatlarının daha başarılı gözükmesi kişinin kendini yetersiz olarak görmesine yol açar. Bu yüzden ördek sendromu denmesi tam bu duruma uyar lakin beşerler ülkü olanla gerçek olan içindeki farkı paylaşımlarında denetim edebilirler. Öteki bir deyişle Instagram’da kullanılan filtreler, photoshop uygulamaları kişinin kendi imajını denetim etme fırsatı verir. Bu sayede estetik açıdan en hoş fotoğraflarını toplumsal medyada paylaşır ve gerçek olanı gizleyebilirler. Lakin buna ne kadar denetim denilebilirse, zira daha epeyce denetimsiz güce benziyor.
Yaşadıklarının tam aksi şeyler paylaşıyorlar.
Sosyal medya, bireylerin fotoğraflarla başarılı ve memnun anlarını paylaşmalarını ya da hakikaten bu anları yaşıyorlarmış üzere göstermelerini sağlıyor. Lakin bu durum kendilerini yakından tanıyanlar tarafınca eleştiriliyor. Şöyle bir düşünün dostunuz eşiyle size meselelerinden kaygı yanıyor ancak akşam Instagram’ı açtınız, bi’ de ne görüyorsunuz? Eşiyle hiç bir sorun yokmuş üzere fotoğrafları var. Daima kitap okuduğunu gösteren fotoğraflar paylaşanlara soruyorsunuz lakin o attığı kitabı aslında hiç okumamış. Durum aslında bundan ibaret. Beşerler toplumsal medyada kendilerine istedikleri maskeyi takıyorlar. Kendi istedikleri benlikleri, yaşanmışlıkları idealize ediyor ve toplumsal medyada “benlik sunumu” olarak takipçilerinin karşısına çıkıyorlar.
Sosyal medya, insanların takipçilerinde istediği algıyı yaratmasını sağlıyor.
Psikologlara bakılırsa paylaşım yapan beşerler bunun bilincindeler. Yani inşa ettikleri benlik ile gerçek benlikleri içindeki farkı dışarıdan bakan kişi goremese ya da görmek istemese de onlar ne yaptıklarının farkında. Tek istedikleri yarattıkları algının beğenilmesini sağlamak! Lakin takipçi sayısını daima denetim etmek, kimlerin beğendiğini gözlemlemek, olumlu-olumsuz yorumlara karşılık verip arbede çıkarmak şahısta ruhsal gelgitler yaşatabiliyor. Sanal dünya bize inşa edilen algılar sunarken maalesef gerçeklikten kopabileceğimizi gösteriyor. Ördek sendromu da bunu tanımlamak için seçilebilecek en gerçek kavram.
Siz de kimi vakit ördek sendromuna yakalandığınızı düşünüyor musunuz? Yorumlarda buluşalım.
Okumaya devam et...