Hava kirliliğinin yalnızca akciğerleri ve kalbi değil beyni de tehdit ettiğini belirten Prof. Dr. Derya Uludüz, “Bilişsel yaşlanmayı hızlandıran bu durum, Alzheimer ve bunama riskini de artırıyor” dedi.
Beyin bedende en epey oksijen ihtiyacı olan organımızdır. Oksijensiz kalırsa hasar görmeye başlar. ötürüsıyla hava kirliliği beyin için önemli bir tehdittir. “Kirli hava damarlara, beyin hücrelerine ve beyindeki kimyasal nizama ziyan verir ve oluşan hasara bakılırsa de nörolojik sorunlar ortaya çıkar. şimdi her türlü nörolojik rahatsızlığın hava kirliliği ile besbelli bir alakası tespit edilmiştir” diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, mevzuyla ilgili şu ayrıntıları verdi…
Prof. Dr. Derya Uludüz
Hangi meselelere yol açar?
Modern dünyanın yol açtığı en büyük sorunlardan biri de hava kirliliğidir… Motorlu araç egzoz dumanı, fabrika emisyonları, toz parçacıkları, sigara dumanı, kapalı akıllı binalardaki ofis ortamı ve toplu taşıma araçlarındaki havasız ortam sıhhatimiz için önemli bir tehdittir. Tahminen çoğumuz kirli hava solumanın akciğerler ve kalp için ziyanlı olduğunu biliyoruz lakin makûs hava kalitesiyle beyin hastalıkları içindeki kontağın pek farkında değiliz. halbuki son çalışmalar hava kirliliğinin migren, epilepsi, felç, bilişsel gerileme, Alzheimer ve Parkinson üzere nörolojik problemlerin riskini de artırabileceğini göstermektedir.
Nörodejeneratif hastalıkların birçok, tek bir niçinden değil, genetik, çevresel ve ömür biçimimizin karışımından ortaya çıkar. Yüksek seviyede hava kirliliğine maruz kalmak, kişinin belli bir hastalık için genetik riskini direkt artırabilir. Özetle hava kirliliği yüksek olan yerlerde zihinsel fonksiyonlarımız düşer. Kirli hava bilhassa yaşlıları zihinsel istikametten olumsuz tesirler. Hava kirliği azalırsa beyin işlevleri bir daha olağana dönüp, kendini yeniler fakat kirliliğe uzun müddet maruz kalınması durumunda iltihaplanma yani inflamasyon oluşur. Bu da Alzheimer üzere dejeneratif hastalıkları tetikleyebilir. Daima kirli havaya maruz kalma bilhassa kan damarlarındaki hasar ve felç içindeki ilgiyi gösterir.
Nasıl korunabiliriz?
Hava kirliliğine karşı birinci adım ağaçları yaşatmak olmalı. Ağaçlar tüm dünyanın filtreleridir. Ağaç dikmek, var olan ağaçları korumak bizlerin yaşadığımız alana karşı bir görevidir. Isınma, taşıt ve sanayi kaynaklı hava kirliliği için önemli tedbirler alınması gerekir. Konutumuzun haricindeki havayı denetim edemesek de içeridekini denetim etme talihimiz var. Konut ortasında sigara içilmesini engellemek, yaşadığımız alanda küf oluşumunu önlemek, mesken paklığı için sağlıklı ve etraf dostu eserler tercih etmek, hava temizleyiciler kullanmak, belirli aralıklarla meskeni havalandırmak, yemek yaparken davlumbazı açmak, her banyodan daha sonra banyoyu havalandırmak gibi…
Büyük kentlerde yaşayanlar için sıkıntı da olsa kısa uzaklıkları yürümek, bisikletle gitmek bizler için her vakit birinci seçenek olmalı. Araç kullanmamız gerekiyorsa ve çoğunlukla ağır trafiğe maruz kalıyorsak camlarımızı kapatarak seyahat etmeliyiz. Seyahat müddetince otomobilin ortasındaki havayı devridaim yaparsak trafikten kaynaklanan kirli havaya maruz kalmayı engelleyebiliriz. Otomobilinizi şayet kapalı garaja park ediyorsanız park ettikten daha sonra bir süre otomobilden inmeyip, ziyanlı gazların dağılmasını sağlayın. Nasıl nefes aldığımız da epeyce kıymetli. Ağzımıza kıyasla burnumuz havadaki partikülleri, suda çözünen gazları ve buharı filtrelemede epey daha tesirli olur. Ağızdan alınan her nefes ise kirliliğe maruz kalma oranını artırır.
Okumaya devam et...
Beyin bedende en epey oksijen ihtiyacı olan organımızdır. Oksijensiz kalırsa hasar görmeye başlar. ötürüsıyla hava kirliliği beyin için önemli bir tehdittir. “Kirli hava damarlara, beyin hücrelerine ve beyindeki kimyasal nizama ziyan verir ve oluşan hasara bakılırsa de nörolojik sorunlar ortaya çıkar. şimdi her türlü nörolojik rahatsızlığın hava kirliliği ile besbelli bir alakası tespit edilmiştir” diyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, mevzuyla ilgili şu ayrıntıları verdi…
Prof. Dr. Derya Uludüz
Hangi meselelere yol açar?
Modern dünyanın yol açtığı en büyük sorunlardan biri de hava kirliliğidir… Motorlu araç egzoz dumanı, fabrika emisyonları, toz parçacıkları, sigara dumanı, kapalı akıllı binalardaki ofis ortamı ve toplu taşıma araçlarındaki havasız ortam sıhhatimiz için önemli bir tehdittir. Tahminen çoğumuz kirli hava solumanın akciğerler ve kalp için ziyanlı olduğunu biliyoruz lakin makûs hava kalitesiyle beyin hastalıkları içindeki kontağın pek farkında değiliz. halbuki son çalışmalar hava kirliliğinin migren, epilepsi, felç, bilişsel gerileme, Alzheimer ve Parkinson üzere nörolojik problemlerin riskini de artırabileceğini göstermektedir.
Nörodejeneratif hastalıkların birçok, tek bir niçinden değil, genetik, çevresel ve ömür biçimimizin karışımından ortaya çıkar. Yüksek seviyede hava kirliliğine maruz kalmak, kişinin belli bir hastalık için genetik riskini direkt artırabilir. Özetle hava kirliliği yüksek olan yerlerde zihinsel fonksiyonlarımız düşer. Kirli hava bilhassa yaşlıları zihinsel istikametten olumsuz tesirler. Hava kirliği azalırsa beyin işlevleri bir daha olağana dönüp, kendini yeniler fakat kirliliğe uzun müddet maruz kalınması durumunda iltihaplanma yani inflamasyon oluşur. Bu da Alzheimer üzere dejeneratif hastalıkları tetikleyebilir. Daima kirli havaya maruz kalma bilhassa kan damarlarındaki hasar ve felç içindeki ilgiyi gösterir.
Nasıl korunabiliriz?
Hava kirliliğine karşı birinci adım ağaçları yaşatmak olmalı. Ağaçlar tüm dünyanın filtreleridir. Ağaç dikmek, var olan ağaçları korumak bizlerin yaşadığımız alana karşı bir görevidir. Isınma, taşıt ve sanayi kaynaklı hava kirliliği için önemli tedbirler alınması gerekir. Konutumuzun haricindeki havayı denetim edemesek de içeridekini denetim etme talihimiz var. Konut ortasında sigara içilmesini engellemek, yaşadığımız alanda küf oluşumunu önlemek, mesken paklığı için sağlıklı ve etraf dostu eserler tercih etmek, hava temizleyiciler kullanmak, belirli aralıklarla meskeni havalandırmak, yemek yaparken davlumbazı açmak, her banyodan daha sonra banyoyu havalandırmak gibi…
Büyük kentlerde yaşayanlar için sıkıntı da olsa kısa uzaklıkları yürümek, bisikletle gitmek bizler için her vakit birinci seçenek olmalı. Araç kullanmamız gerekiyorsa ve çoğunlukla ağır trafiğe maruz kalıyorsak camlarımızı kapatarak seyahat etmeliyiz. Seyahat müddetince otomobilin ortasındaki havayı devridaim yaparsak trafikten kaynaklanan kirli havaya maruz kalmayı engelleyebiliriz. Otomobilinizi şayet kapalı garaja park ediyorsanız park ettikten daha sonra bir süre otomobilden inmeyip, ziyanlı gazların dağılmasını sağlayın. Nasıl nefes aldığımız da epeyce kıymetli. Ağzımıza kıyasla burnumuz havadaki partikülleri, suda çözünen gazları ve buharı filtrelemede epey daha tesirli olur. Ağızdan alınan her nefes ise kirliliğe maruz kalma oranını artırır.
Okumaya devam et...