Öksürük nedir?
Balgamlı (yaş) öksürükler.
Kuru öksürükler.
Kısa ve süratli bir ötme sesiyle seyreden öksürükler.
Havlar usulde öksürükler.
Hırıltılı (hışırtılı) öksürükler.
Kusmayla birlikte görülen öksürükler.
Küçük çocuklar niye geceleri daha fazla öksürür?
Oyun çocuklarının gece öksürükleri.
Öksürükte teşhis biçimleri.
Soğuk algınlığı ve grip ilaçlarının yan tesirleri,
Öksürükte mesken tedavileri.
Öksüren çocuk ne vakit doktora gdolayılmelidir?
Öksürük nedir?
Nefes alırken gırtlak kapanır ve akabinde zorlayıcı bir nefes verme ortaya çıkar. Gırtlağın zorlanarak ve apansız açılmasıyla hava, yüksek basınç altında dışarı atılmaya zorlanır ve öksürük refleksi ortaya çıkar. Öksürüğe yol açan zorlayıcı nefes verme beyin yahut akciğer kaynaklı olabilir. kimi vakit öksürük refleksi kulaktan bile başlayabilir. Kulak paklığı ve muayenesi sırasında süreksiz olarak öksürmeye başlayan şahıslar vardır. Garip üzere görünse de askaris üzere kimi bağırsak solucanlarının yemek borusundan soluk borusuna girmesiyle başlayan öksürükler de vardır. Öksürük kimi vakit anne babalbazı bazıdan üzere görünebilir. Fakat altında değerli bir niye olabilir. kimi vakit akciğerlere kaçmış olan küçük bir oyuncak modülü yahut bir kuru yemiş çocuğun aylarca süren öksürüğünün sebebi olabilir. Bu yüzden şayet öksürük uzuyorsa tabip tarafınca kıymetlendirilerek kıymetli bir durum olup olmadığı kararlaştırılmalıdır.
Öksürük, çocukluk çağında epey yaygın olarak görülür. Öksürük niçinlerinin sayısı 50 den çokdır. Bilhassa üst teneffüs yollarını tutan enfeksiyonlar (mikrobik hastalıklar) ve geniz akıntısına yol açan alerjik nezle öksürüklerin birçoklarından sorumludurlar. Şayet öksürük 3 haftadan uzun sürerse kronik (müzmin) öksürük olarak isimlendirilirler. Adenovirüse ve grip virüsüne bağlı kimi hastalıklarda öksürük fazlaca uzun mühlet devam edebilir ve hatta 8 – 12 hafta bile sürebilir.
Öksürük, hastalık belirtisi olan olağandışı seslerin en yaygını ve en değerlisidir. Anne babaları ve hastaları fazlaca endişelendirir. ‘’Çocuğum bir hastalık mikrobu mu kaptı? Akciğerlerine bir şey mi kaçtı? Reflüsü mü var? Bir şeye karşı şiddetli alerjisi mi var? Astım mı oldu? ‘’ soruları beyne hamle eder.
Öksürüklerin birçoklarının tedavi gerektirmeksizin güzelleşmesi ise işin hoş tarafıdır. Buna karşın hastayı hastaneye ve hatta acil servise bile götürmeyi gerektiren öksürükler de vardır. Bu yazıda çocuklarda en sık görülen öksürük çeşitleri ve ne yapılması gerektiği ele alınacaktır.
Balgamlı (yaş) öksürükler: Yaş öksürük niçinleri:
* Nezle (soğuk algınlığı),
* Grip,
* Boğmaca,
* COVID – 19
* Bronşit,
* Zatürre,
* Astım,
* Tüberküloz (verem)
* Mide – yemek borusu reflüsü,
* Sigara dumanı,
* Bronşiyektazi,
* Kistik fibrozis,
* Doğuştan tıkayıcı akciğer hastalığı.
Yaş öksürükler burundan, boğazdan ve bronşlardan sıvıların ve balgamın salgılandığı hastalıklarda görülür. Küçük ve şişman olmayan çocuklarda öksürürken teneffüs yollarında hareket eden sıvının sesi rahatlıkla duyulabilir. Salgılı ve balgamlı bir öksürüğün sebebi nezle grip yahut soğuk algınlığı olabilir. Öksürükle yahut burun akıntısıyla devamlı olarak yeşil, gri yahut sarı renkli sıvılar çıkaran şahıslarda sinüzit hastalığı olabilir. Yüz kemiklerinin içerisinde sinüs ismi verilen boşluklar vardır. Bu boşlukların içini döşeyen zarlar vardır. Bu zarların iltihaplanmasıyla sinüzit hastalığı ortaya çıkar. bu biçimde bir durumda antibiyotiklerin ve / yahut alerji ilaçlarının kullanılmaları gerekebilir. Yaş öksürük niçinlerinden olan tüberküloz (verem) epey değerli ve sinsi bir hastalık olup eski senelera göre hayli daha sık görülmektedir. Öksüren çocuğun kanlı ve irinli balgamı var ise, öksürük aylardır devam ediyorsa, hastada çok iştahsızlık, kilo kaybı, uzun müddettir devam eden yavaşça ateş ve gece terlemeleri var ise tüberkülozdan şüphelenilmelidir. kimi vakit balgamlı öksürüğün sebebi bronşit yahut zatürre olabilir. Bronşit alt teneffüs yollarının iltihabı, zatürre ise akciğerlerin iltihabıdır. Bakteriler ve virüsler gırtlaktan daha aşağı teneffüs yollarını ve / yahut akciğerleri iltihaplandırarsa onların salgıyla ve balgamla dolmalarına yol açabilirler. Balgamlı öksürüklerde aşağıdaki durumlarda bronşitten ve / yahut zatürreden şüphelenilmelidir:
* 7-8 günü geçtiği biçimde soğuk algınlığı hala devam ediyorsa,
* Hasta olağandan daha sık nefes alıyorsa,
* Göğüs ağrısı var ise,
* Nefes alırken kaburgaların içindeki kaslar inip çıkıyorsa.
Şayet bronşit yahut zatürre bakteriler tarafınca doğurulduysa tedavi için antibiyotiklerin de kullanılmaları gerekir. halbuki hastalık sebebi virüsler ise antibiyotiklerin bir tesiri ve yararı olmaz. Bu durumda hastalık kendi olağan seyrini tamamlayarak kaybolacaktır. Şayet çocuklar teneffüs yolları hastalığını şiddetli olarak geçiriyorlarsa ve genel durumları uygun değilse hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidirler.
Kuru öksürükler:
Kuru öksürük niçinleri:
* Alerjiler,
* Astım,
* Krup
* Bronşiyektazi,
* Soğuk algınlığının son periyotları,
* Kalp yetmezliği,
* Toz, kimyasal kokular, yahut sigara dumanı üzere tahriş edici hususlar,
* Teneffüs yollarına yabancı bir husus yahut cisim kaçması,
Kuru öksürükler salgısız ve balgamsız öksürüklerdir. Bir çocuğun hareket ederken yahut gece yatarken şiddetlenen bir öksürüğü var ise muayene ettirilmesi gerekir. bu biçimde bir öksürük astım hastalığına bağlı olabilir. Astım teneffüs yollarının akciğer ortasındaki kısımlarının şişmesi ve daralmasıyla ortaya çıkar. Hastalarda kimi vakit çok salgı ve balgam da görülebilir.
Kısa ve süratli bir ötme sesiyle seyreden öksürükler:
Nefes alırken horuz ötüşüne misal bir ses çıkarılan öksürük boğmaca hastalığında görülür. Ötüş sesine benzeri ses boğmaca hastalığı için tipikdir. Her hastada görülmeyebilir. Boğmaca önemli bir hastalıktır. Her yaşlarındaki insanlarda da görülebilirse de en önemli seyrini küçük yaşlarındaki çocuklarda gösterir. 1 yaşının altındaki çocuklarda öldürücü olabilir. Uzun yıllardır bu hastalığa karşı uygulanan aşılar yardımıyla boğmaca hastalığının görülme sıklığı hayli azalmıştır. Hastalarda yüksek ateş, nefes kesilmesi ve ciltte morarma görülebilir. Boğmacayı önlemenin en tesirli yolu 10 larca yıldır uygulandığı üzere aşılamadır. Boğmaca aşıları çocukluk çağının başka 2 epeyce değerli mikrobik hastalığı olan tetanoz ve difteri hastalıklarının aşılarıyla karışım halinde yapılır. Aşının uygulanma ayları 2., 4., 6. ve 18. aylardır. Bu aşı 4 – 6 yaşlar içinde yinelanmalıdır.
Havlar biçimde öksürük: Şayet bir çocuğun öksürük sesi küçük bir köpek yavrusunun havlama sesine benziyorsa yalancı kuşpalazı (krup) hastalığı akla gelmelidir. Bu sesin niçini gırtlağın ve ana teneffüs borusunun iltihaplanarak şişmesi ve bunun kararında daralmasıdır. Yalancı kuşpalazı üst teneffüs yollarının mikrobik bir hastalığıdır. Erkek çocuklarında görülme sıklığı daha fazladır. Çoklukla 3 ay ile 6 yaş içindeki çocuklarda görülebilir. 4 yaşından küçük çocuklarda ise daha sık görülür. Hastalık çoklukla geceleri başlayabilir ve geceleri şiddetlenebilir Çocuklar küçük köpek havlamasına misal bir öksürükle ve / yahut nefes alırken ıslık sesi üzere bir ses çıkararak uyanırlar. Öteki belirtiler yüksek ateş, nefes almada kuvvetlik, ses boğukluğu ve gürültülü nefes almadır. Olağandışı sesler hastayı ve anne babayı endişelendirecek şiddette olabilir. bu biçimde bir durumda çabucak bir hastanenin acil servisine yahut bir çocuk tabibine gitmeden konutta yapılabilecek şeyler vardır. Banyonun sıcak suyu açılıp banyo, ileri derecede buharlandırıldıktan daha sonra hasta çocuk banyoya alınarak bu buharlı havayı 30 dakika mühletle soluması sağlanabilir. Buharlı havayı soluyan çocuğun havlar üslupta öksürüğü ve ıslık sesi büyük bir ihtimalle kaybolacaktır. Rahatlayan çocuk yatırılıp uyutularak doktora sonraki gün gdolayılebilir. Şayet buharlı hava solutulduktan daha sonra havlar şekilde öksürük ve ıslık sesi kesilmediysa hasta en yakın hastanenin acil servisine gdolayılmelidir. Hekim tarafınca hastaya soğuk buhar ve gırtlaktaki şişliği giderici ilaç uygulatılabilir.
Hırıltılı (hışırtılı) öksürükler:
niçinleri:
* Astım,
* Bronşit
* Bronşiyolit,
* Teneffüs yollarına yabancı unsur yahut yabancı cisim kaçması.
Hastalar nefes alırken hışırtıya emsal bir ses çıkarırlar. Bu ses hastanın göğüs titreşimlerinden hissedilecek kadar yavaşça yahut 1 – 2 metre uzaktan bile duyulabilecek kadar şiddetli olabillir. Hırıltılı teneffüs karıştırılan bir durumdur. kimi vakit hırıltının sebebi burun akıntısı ve burun tıkanıklığı olabilir. Şayet hırıltı üst teneffüs yollarının salgılarına bağlıysa telaş etmemek gerekir. bu biçimde bir durumda burnu serum fizyolojikle yıkamak yahut yaşa uygun burun spreyleri kullanmak hırıltıyı ortadan kaldırır. Gerçek hırıltı nefes verirken duyulan ve ıslık sesine misal tiz bir teneffüs sesidir. Gerçek hırıltının sebebi astım, bronşit yahut bronşiolit olabilir. Hırıltıyla birlikte yinelayan ve inatçı öksürükler, gece öksürükleri, koşup oynamakla artan öksürükler, nefes darlığı, sık ve sığ nefes alma görülebilir.
Şayet bir çocuk bu hastalıkları geçirmekte olmadığı biçimde birdenbire hırıltısı başlarsa akciğerlerine besin yahut yabancı bir cisim kaçmış olabilir. bu biçimde bir durumda hastayı çabucak doktora götürmelidir. Şayet astımlı bir çocukta hırıltılı teneffüs başlarsa çabucak ilaçlarına başlanmalıdır.
Kusmayla birlikte görülen öksürükler:
niçinleri:
* Nezle, grip ve sinüzit üzere üst teneffüs yolları hastalıklarında mideye giden çok salgı ve balgam,
* Astım
* Zatürre.
Küçük çocuklar niye geceleri daha fazla öksürür?
Çocuklar yatakta düz vaziyette yatıyorlarsa burun akıntısı gırtlağa ve teneffüs yollarına akabilir. Bunun kararında teneffüs yolları tahriş olarak öksürük şiddetlenebilir. Ayrıyeten böbreküstü bezinden salgılanan kortizol isimli hormonun geceleri salgılanmasının azalması hava yollarının daralmasına yol açabilir. Bunların kararında astım yahut başka teneffüs sorunları şiddetlenebilir.
Oyun çocuklarının gece öksürükleri:
niçinleri:
* Nezle,
* Grip,
* Astım,
* Sinüzit,
* Geniz eti ve ona bağlı uyku apnesi,
* Mide – yemek borusu reflüsü,
* Kirli hava,
* Kuru ve sıcak oda havası.
Gece öksürükleri hastaları, anne babaları ve tabipleri kaygılandırabilir. Lakin ekseriyetle önemli bir sebebi yoktur. En yüksek ihtimal bir süre daha sonra kaybolacak olan bir virüs hastalığıdır.
Oyun çocuklarının öksürüklerinin birçok birkaç hafta ortasında düzelmeye başlar. % 5 – 10 u ise kronikleşir. Teneffüs yollarımızı kaplayan hücrelerin salgıladığı müküs diye isimlendirilen bir salgı vardır. Bu salgının vazifesi hastalık mikroplarının ve teneffüs yollarımıza kaçan tahriş edici unsurların ortadan kaldırılmasını sağlamaktır. Fakat birtakım enfeksiyon ve alerji hastalıklarında bu salgı çok ölçüde olabilir. kimi vakit boğaza gerçek akan bu salgıya geniz akıntısı denilir. Geniz akıntısı gece öksürüğüne ve boğaz ağrısına yol açabilir. Yatağın baş kısmı yükseltilerek daha dik yatırmak suretiyle çocukların geniz akıntısı ve akıntının teneffüs yollarına gitmesi azaltılabilir. Şayet oyun çocuklarında gece öksürükleri yılın belirli devirlerinde ortaya çıkıyorsa allerji akla gelmelidir.
Çocuğunuzun devam eden bir öksürüğü var ise ve durduramıyorsanız doktora gidinceye kadar konutta onu rahatlatabilecek tedaviler uygulayabilirsiniz. Küçük çocuklara ortasında etkin unsurlar olan öksürük ilaçlarının verilmesi uygun değildir. En azından ilacın uygun olup olmadığını ve hangi dozda kullanılabileceğini öğrenmek için hekimle görüşmek gerekir.
Öksürükte teşhis biçimleri:
* Kan analizleri,
* Kan gazlarına bakılması,
* Boğaz kültürü,
* Burun kültürü,
* Balgam kültürü,
* Balgamda diğer birtakım analizler,
* PPD testi,
* Ciltte ve kanda alerji analizleri,
* Akciğer röntgeni,
* Göğüs tomografisi,
* Teneffüs işlev testleri,
* Bronkoskopi (Bronşların esnek borulu ve ışıklı bir kamera ile teneffüs yollarının ortasından gözlenmesi ve görüntülenmesi).
Öksürükte konut tedavileri:
* Şayet hastanın yüksek ateşi var ise hastanın yaşına ve kilosuna uygun dozda parasetamol yahut ibuprofen kullanılarak hasta rahatlatılabilir.
İbuprofen içeren ilaçlar 6 aylıktan küçük bebeklere kullanılmamalıdır.
Ateş düşürücü ilaçlar 6 şar saat ortayla yenidenlanabilir.
* Öksürük teneffüs yollarının kendisini savunmasının bir aracıdır. Bundan dolayı faydalı bir refleksdir. Bu yüzden her öksürüğün tedavi edilmesi gerekmez. Yalnızca nefes almayı epey zorlaştıran öksürükler tedavi edilmelidir.
* 12 yaşından büyük çocuklara öksürük kesici ilaçlar verilebilir. Kimi öksürük ilaçları ise fakat 6 yaşından itibaren kullanılabilir. Lakin bu ilaçlar da doktora danışılmadan verilmemelidir.
* İçerisinde etkin kimyasal unsurlar bulunmayan bitkisel içerikli öksürük ilaçları kullanılabilir.
yavaşça öksürüklerde hasta konutta bir kaç gün takip edilebilir. Lakin hastada öksürükle birlikte halsizlik, bitkinlik, nefes darlığı, hırıltı, göğüs ağrısı, ve epey sık nefes alma var ise beklemeksizin bir doktora başvurulmalıdır. yavaşça öksürüklerde ise hastayı çabucak doktora götürme yerine konutta birkaç gün tedavi uygulanabilir.
İşte öksüren çocuğunuza meskende uygulayabileceğiniz kimi öksürük rahatlatıcı tedaviler:
* Serum fizyolojikle yahut tuzlu suyla hastanın burun deliklerinin yıkanması. Burun tıkandıkça ve aktıkça ve bilhassa de yatmadan evvel yıkanması teneffüsü rahatlatır ve daha az öksürmesini sağlar. Burnu açık olan çocuk hayli daha rahat, huzurlu ve verimli bir biçimde uyuyabilir. Burnu yıkamak için 5 mililitrelik hazır tüpler kullanılabilir. İzotonik sodyum klorür de denilen torbalanmış 100 – 200 — 500 mililitrelik serum fizyolojikler ise bu hedefle ve hayli daha hesaplı bir maliyetle uzun mühlet uygulanabilir. Plastik bir enjektöre çekilen 5 mililitrelik serum fizyolojik 2 dakika ortasında 2 burun deliğine akıtılır. Yıkama süreci yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar sıvının buzdolabından çıkarılmış olmaması yani ılık olması ve burun yıkanırken hastanın başının göğsüne göre daha yüksekte olmasıdır.
* Ilık buhar ve nem: Yatmadan çocuğa ılık buhar ve nemli hava solutmak hasta çocuğun teneffüs yollarını rahatlatıp yapışkan balgamın atılmasını kolaylaştıracaktır. Çocuğun odasında soğuk buhar aygıtı çalıştırmak fazlaca faydalı olabilir. Ilık buhar veren aygıtlar sıcak buhar veren aygıtlara tercih edilmelidir. Kalorifer peteklerinin üzerine ıslak havlu yahut su dolu bir kap konularak sık sık değiştirilmek suretiyle kuru oda havası nemli tutulabilir.
* Bal: Bilindiği üzere bir çocuğa bal verilebilmesi için 1 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. Öksüren çocuklara sabah akşam 2 – 5 ml bal verilebilir. Ayrıyeten hastalara bal içeren şuruplar da verilebilir. Bal, müküs salgısını inceltir ve öksürüğü hafifçeletir. Son senelerda Amerikada yapılan bir araştırmada elde edilen sonuçlara göre; öksüren çocuklarda bal reçetesiz satılan pek epeyce tezgah üstü ilaçtan daha faydalı bulunmuştur.
* Kekik içeren şuruplar ve kekik çayları öksürüğü güzelleştirmede faydalıdır
* Serin içecekler: İnsan bedeninin kucak dolusu sulanması sıhhatte da hastalıkta da hayli kıymetli ve hayli faydalıdır. Şayet yeteri kadar su içilmezse müküs kuru ve yapışkan olur. Teneffüs yollarından atılması zorlaşır. Bu yüzden kucak kucak su ve serin sıvılar içilmelidir.
* Hatmi çiçeği çayını kuru öksürüklerde kullanmak faydalıdır. 7 yaşını doldurmuş çocuklara günde 1- 2 kahve fincanı kadar içirilebilir.
* Ihlamur çayları nezle ve gripte faydalıdır. 6 aydan küçük çocuklara verilmemelidir. 6 -12 aylık çocuklara günde 2 kez bir kahve fincanı, 1 -5 yaş içindeki çocuklara günde 2 sefer 1 çay bardağı ve 5 – 12 yaş içindeki çocuklara ise günde 2 kez 1 su bardağı kadar verilebilir. Ihlamur çayına bal katılarak tatlandırılırsa öksürüğe tesiri daha fazla olur.
* Mentollü merhemler: 2 yaşındaki ve daha büyük çocuklarda kullanılabilir. Mentollü merhemin hastanın göğsüne ve boynun ön tarafına yani boğazın üzerine kalın bir katman halinde sürülmesi nefes almayı kolaylaştırır ve öksürüğü rahatlatır.
* Hastayı daha dik yatırmak: Hasta uyurken her zamanki yastığa ek olarak 1 – 2 yastık daha kullanılarak yatağın baş tarafı yükseltilirse hastanın sinüslerindeki müküsler akciğerlere akmaz. Yastıklar hastanın başının altına yahut yatağın altına koyulabilir.
Öksüren çocuk ne vakit doktora gdolayılmelidir:
* Bebek 2 aydan küçükse ve 38 dereceyi geçen bir beden ısısı var ise,
* Her hangi bir yaşlarındaki çocuğun 39 dereceyi geçen ateşi var ise,
* Hasta çocuğun 3 günden daha uzun devam eden ve koltukaltından 37,5 dereceyi geçen ateşi var ise,
* Hastanın dudakları mor yahut mavi renkte ise,
* Çok halsizlik ve uyku hali var ise,
* Durumu her zamankinden farklı ise ve anne babanın içine sinmiyorsa,
* Süratli nefes alıp vermesi, nefes darlığı, hırıltısı var ise yahut nefes alıp verirken burun kanatları açılıp kapanıyorsa,
* Göğüs ağrısı var ise,
* Öksürükle kanlı ve irinli balgam çıkarılıyorsa,
* Yemesi ve içmesi fazlaca bozulmuşsa yahut kaybolmuşsa,
* Çiş sayısı ve ölçüsü bariz derecede azalmışsa. Bebeğin ıslattığı bez sayısı ileri derecede azaldıysa,
* Dudakları ve lisanı kuruysa,
* Ağladığı vakit göz yaşı akmıyorsa,
* Şiddetli baş ağrısı var ise,
* Devam eden kulak ağrısı var ise,
* Öksürük mühleti 3 haftayı geçmişse,
* Genel durumu kötüleşiyorsa.
Okumaya devam et...
Balgamlı (yaş) öksürükler.
Kuru öksürükler.
Kısa ve süratli bir ötme sesiyle seyreden öksürükler.
Havlar usulde öksürükler.
Hırıltılı (hışırtılı) öksürükler.
Kusmayla birlikte görülen öksürükler.
Küçük çocuklar niye geceleri daha fazla öksürür?
Oyun çocuklarının gece öksürükleri.
Öksürükte teşhis biçimleri.
Soğuk algınlığı ve grip ilaçlarının yan tesirleri,
Öksürükte mesken tedavileri.
Öksüren çocuk ne vakit doktora gdolayılmelidir?
Öksürük nedir?
Nefes alırken gırtlak kapanır ve akabinde zorlayıcı bir nefes verme ortaya çıkar. Gırtlağın zorlanarak ve apansız açılmasıyla hava, yüksek basınç altında dışarı atılmaya zorlanır ve öksürük refleksi ortaya çıkar. Öksürüğe yol açan zorlayıcı nefes verme beyin yahut akciğer kaynaklı olabilir. kimi vakit öksürük refleksi kulaktan bile başlayabilir. Kulak paklığı ve muayenesi sırasında süreksiz olarak öksürmeye başlayan şahıslar vardır. Garip üzere görünse de askaris üzere kimi bağırsak solucanlarının yemek borusundan soluk borusuna girmesiyle başlayan öksürükler de vardır. Öksürük kimi vakit anne babalbazı bazıdan üzere görünebilir. Fakat altında değerli bir niye olabilir. kimi vakit akciğerlere kaçmış olan küçük bir oyuncak modülü yahut bir kuru yemiş çocuğun aylarca süren öksürüğünün sebebi olabilir. Bu yüzden şayet öksürük uzuyorsa tabip tarafınca kıymetlendirilerek kıymetli bir durum olup olmadığı kararlaştırılmalıdır.
Öksürük, çocukluk çağında epey yaygın olarak görülür. Öksürük niçinlerinin sayısı 50 den çokdır. Bilhassa üst teneffüs yollarını tutan enfeksiyonlar (mikrobik hastalıklar) ve geniz akıntısına yol açan alerjik nezle öksürüklerin birçoklarından sorumludurlar. Şayet öksürük 3 haftadan uzun sürerse kronik (müzmin) öksürük olarak isimlendirilirler. Adenovirüse ve grip virüsüne bağlı kimi hastalıklarda öksürük fazlaca uzun mühlet devam edebilir ve hatta 8 – 12 hafta bile sürebilir.
Öksürük, hastalık belirtisi olan olağandışı seslerin en yaygını ve en değerlisidir. Anne babaları ve hastaları fazlaca endişelendirir. ‘’Çocuğum bir hastalık mikrobu mu kaptı? Akciğerlerine bir şey mi kaçtı? Reflüsü mü var? Bir şeye karşı şiddetli alerjisi mi var? Astım mı oldu? ‘’ soruları beyne hamle eder.
Öksürüklerin birçoklarının tedavi gerektirmeksizin güzelleşmesi ise işin hoş tarafıdır. Buna karşın hastayı hastaneye ve hatta acil servise bile götürmeyi gerektiren öksürükler de vardır. Bu yazıda çocuklarda en sık görülen öksürük çeşitleri ve ne yapılması gerektiği ele alınacaktır.
Balgamlı (yaş) öksürükler: Yaş öksürük niçinleri:
* Nezle (soğuk algınlığı),
* Grip,
* Boğmaca,
* COVID – 19
* Bronşit,
* Zatürre,
* Astım,
* Tüberküloz (verem)
* Mide – yemek borusu reflüsü,
* Sigara dumanı,
* Bronşiyektazi,
* Kistik fibrozis,
* Doğuştan tıkayıcı akciğer hastalığı.
Yaş öksürükler burundan, boğazdan ve bronşlardan sıvıların ve balgamın salgılandığı hastalıklarda görülür. Küçük ve şişman olmayan çocuklarda öksürürken teneffüs yollarında hareket eden sıvının sesi rahatlıkla duyulabilir. Salgılı ve balgamlı bir öksürüğün sebebi nezle grip yahut soğuk algınlığı olabilir. Öksürükle yahut burun akıntısıyla devamlı olarak yeşil, gri yahut sarı renkli sıvılar çıkaran şahıslarda sinüzit hastalığı olabilir. Yüz kemiklerinin içerisinde sinüs ismi verilen boşluklar vardır. Bu boşlukların içini döşeyen zarlar vardır. Bu zarların iltihaplanmasıyla sinüzit hastalığı ortaya çıkar. bu biçimde bir durumda antibiyotiklerin ve / yahut alerji ilaçlarının kullanılmaları gerekebilir. Yaş öksürük niçinlerinden olan tüberküloz (verem) epey değerli ve sinsi bir hastalık olup eski senelera göre hayli daha sık görülmektedir. Öksüren çocuğun kanlı ve irinli balgamı var ise, öksürük aylardır devam ediyorsa, hastada çok iştahsızlık, kilo kaybı, uzun müddettir devam eden yavaşça ateş ve gece terlemeleri var ise tüberkülozdan şüphelenilmelidir. kimi vakit balgamlı öksürüğün sebebi bronşit yahut zatürre olabilir. Bronşit alt teneffüs yollarının iltihabı, zatürre ise akciğerlerin iltihabıdır. Bakteriler ve virüsler gırtlaktan daha aşağı teneffüs yollarını ve / yahut akciğerleri iltihaplandırarsa onların salgıyla ve balgamla dolmalarına yol açabilirler. Balgamlı öksürüklerde aşağıdaki durumlarda bronşitten ve / yahut zatürreden şüphelenilmelidir:
* 7-8 günü geçtiği biçimde soğuk algınlığı hala devam ediyorsa,
* Hasta olağandan daha sık nefes alıyorsa,
* Göğüs ağrısı var ise,
* Nefes alırken kaburgaların içindeki kaslar inip çıkıyorsa.
Şayet bronşit yahut zatürre bakteriler tarafınca doğurulduysa tedavi için antibiyotiklerin de kullanılmaları gerekir. halbuki hastalık sebebi virüsler ise antibiyotiklerin bir tesiri ve yararı olmaz. Bu durumda hastalık kendi olağan seyrini tamamlayarak kaybolacaktır. Şayet çocuklar teneffüs yolları hastalığını şiddetli olarak geçiriyorlarsa ve genel durumları uygun değilse hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidirler.
Kuru öksürükler:
Kuru öksürük niçinleri:
* Alerjiler,
* Astım,
* Krup
* Bronşiyektazi,
* Soğuk algınlığının son periyotları,
* Kalp yetmezliği,
* Toz, kimyasal kokular, yahut sigara dumanı üzere tahriş edici hususlar,
* Teneffüs yollarına yabancı bir husus yahut cisim kaçması,
Kuru öksürükler salgısız ve balgamsız öksürüklerdir. Bir çocuğun hareket ederken yahut gece yatarken şiddetlenen bir öksürüğü var ise muayene ettirilmesi gerekir. bu biçimde bir öksürük astım hastalığına bağlı olabilir. Astım teneffüs yollarının akciğer ortasındaki kısımlarının şişmesi ve daralmasıyla ortaya çıkar. Hastalarda kimi vakit çok salgı ve balgam da görülebilir.
Kısa ve süratli bir ötme sesiyle seyreden öksürükler:
Nefes alırken horuz ötüşüne misal bir ses çıkarılan öksürük boğmaca hastalığında görülür. Ötüş sesine benzeri ses boğmaca hastalığı için tipikdir. Her hastada görülmeyebilir. Boğmaca önemli bir hastalıktır. Her yaşlarındaki insanlarda da görülebilirse de en önemli seyrini küçük yaşlarındaki çocuklarda gösterir. 1 yaşının altındaki çocuklarda öldürücü olabilir. Uzun yıllardır bu hastalığa karşı uygulanan aşılar yardımıyla boğmaca hastalığının görülme sıklığı hayli azalmıştır. Hastalarda yüksek ateş, nefes kesilmesi ve ciltte morarma görülebilir. Boğmacayı önlemenin en tesirli yolu 10 larca yıldır uygulandığı üzere aşılamadır. Boğmaca aşıları çocukluk çağının başka 2 epeyce değerli mikrobik hastalığı olan tetanoz ve difteri hastalıklarının aşılarıyla karışım halinde yapılır. Aşının uygulanma ayları 2., 4., 6. ve 18. aylardır. Bu aşı 4 – 6 yaşlar içinde yinelanmalıdır.
Havlar biçimde öksürük: Şayet bir çocuğun öksürük sesi küçük bir köpek yavrusunun havlama sesine benziyorsa yalancı kuşpalazı (krup) hastalığı akla gelmelidir. Bu sesin niçini gırtlağın ve ana teneffüs borusunun iltihaplanarak şişmesi ve bunun kararında daralmasıdır. Yalancı kuşpalazı üst teneffüs yollarının mikrobik bir hastalığıdır. Erkek çocuklarında görülme sıklığı daha fazladır. Çoklukla 3 ay ile 6 yaş içindeki çocuklarda görülebilir. 4 yaşından küçük çocuklarda ise daha sık görülür. Hastalık çoklukla geceleri başlayabilir ve geceleri şiddetlenebilir Çocuklar küçük köpek havlamasına misal bir öksürükle ve / yahut nefes alırken ıslık sesi üzere bir ses çıkararak uyanırlar. Öteki belirtiler yüksek ateş, nefes almada kuvvetlik, ses boğukluğu ve gürültülü nefes almadır. Olağandışı sesler hastayı ve anne babayı endişelendirecek şiddette olabilir. bu biçimde bir durumda çabucak bir hastanenin acil servisine yahut bir çocuk tabibine gitmeden konutta yapılabilecek şeyler vardır. Banyonun sıcak suyu açılıp banyo, ileri derecede buharlandırıldıktan daha sonra hasta çocuk banyoya alınarak bu buharlı havayı 30 dakika mühletle soluması sağlanabilir. Buharlı havayı soluyan çocuğun havlar üslupta öksürüğü ve ıslık sesi büyük bir ihtimalle kaybolacaktır. Rahatlayan çocuk yatırılıp uyutularak doktora sonraki gün gdolayılebilir. Şayet buharlı hava solutulduktan daha sonra havlar şekilde öksürük ve ıslık sesi kesilmediysa hasta en yakın hastanenin acil servisine gdolayılmelidir. Hekim tarafınca hastaya soğuk buhar ve gırtlaktaki şişliği giderici ilaç uygulatılabilir.
Hırıltılı (hışırtılı) öksürükler:
niçinleri:
* Astım,
* Bronşit
* Bronşiyolit,
* Teneffüs yollarına yabancı unsur yahut yabancı cisim kaçması.
Hastalar nefes alırken hışırtıya emsal bir ses çıkarırlar. Bu ses hastanın göğüs titreşimlerinden hissedilecek kadar yavaşça yahut 1 – 2 metre uzaktan bile duyulabilecek kadar şiddetli olabillir. Hırıltılı teneffüs karıştırılan bir durumdur. kimi vakit hırıltının sebebi burun akıntısı ve burun tıkanıklığı olabilir. Şayet hırıltı üst teneffüs yollarının salgılarına bağlıysa telaş etmemek gerekir. bu biçimde bir durumda burnu serum fizyolojikle yıkamak yahut yaşa uygun burun spreyleri kullanmak hırıltıyı ortadan kaldırır. Gerçek hırıltı nefes verirken duyulan ve ıslık sesine misal tiz bir teneffüs sesidir. Gerçek hırıltının sebebi astım, bronşit yahut bronşiolit olabilir. Hırıltıyla birlikte yinelayan ve inatçı öksürükler, gece öksürükleri, koşup oynamakla artan öksürükler, nefes darlığı, sık ve sığ nefes alma görülebilir.
Şayet bir çocuk bu hastalıkları geçirmekte olmadığı biçimde birdenbire hırıltısı başlarsa akciğerlerine besin yahut yabancı bir cisim kaçmış olabilir. bu biçimde bir durumda hastayı çabucak doktora götürmelidir. Şayet astımlı bir çocukta hırıltılı teneffüs başlarsa çabucak ilaçlarına başlanmalıdır.
Kusmayla birlikte görülen öksürükler:
niçinleri:
* Nezle, grip ve sinüzit üzere üst teneffüs yolları hastalıklarında mideye giden çok salgı ve balgam,
* Astım
* Zatürre.
Küçük çocuklar niye geceleri daha fazla öksürür?
Çocuklar yatakta düz vaziyette yatıyorlarsa burun akıntısı gırtlağa ve teneffüs yollarına akabilir. Bunun kararında teneffüs yolları tahriş olarak öksürük şiddetlenebilir. Ayrıyeten böbreküstü bezinden salgılanan kortizol isimli hormonun geceleri salgılanmasının azalması hava yollarının daralmasına yol açabilir. Bunların kararında astım yahut başka teneffüs sorunları şiddetlenebilir.
Oyun çocuklarının gece öksürükleri:
niçinleri:
* Nezle,
* Grip,
* Astım,
* Sinüzit,
* Geniz eti ve ona bağlı uyku apnesi,
* Mide – yemek borusu reflüsü,
* Kirli hava,
* Kuru ve sıcak oda havası.
Gece öksürükleri hastaları, anne babaları ve tabipleri kaygılandırabilir. Lakin ekseriyetle önemli bir sebebi yoktur. En yüksek ihtimal bir süre daha sonra kaybolacak olan bir virüs hastalığıdır.
Oyun çocuklarının öksürüklerinin birçok birkaç hafta ortasında düzelmeye başlar. % 5 – 10 u ise kronikleşir. Teneffüs yollarımızı kaplayan hücrelerin salgıladığı müküs diye isimlendirilen bir salgı vardır. Bu salgının vazifesi hastalık mikroplarının ve teneffüs yollarımıza kaçan tahriş edici unsurların ortadan kaldırılmasını sağlamaktır. Fakat birtakım enfeksiyon ve alerji hastalıklarında bu salgı çok ölçüde olabilir. kimi vakit boğaza gerçek akan bu salgıya geniz akıntısı denilir. Geniz akıntısı gece öksürüğüne ve boğaz ağrısına yol açabilir. Yatağın baş kısmı yükseltilerek daha dik yatırmak suretiyle çocukların geniz akıntısı ve akıntının teneffüs yollarına gitmesi azaltılabilir. Şayet oyun çocuklarında gece öksürükleri yılın belirli devirlerinde ortaya çıkıyorsa allerji akla gelmelidir.
Çocuğunuzun devam eden bir öksürüğü var ise ve durduramıyorsanız doktora gidinceye kadar konutta onu rahatlatabilecek tedaviler uygulayabilirsiniz. Küçük çocuklara ortasında etkin unsurlar olan öksürük ilaçlarının verilmesi uygun değildir. En azından ilacın uygun olup olmadığını ve hangi dozda kullanılabileceğini öğrenmek için hekimle görüşmek gerekir.
Öksürükte teşhis biçimleri:
* Kan analizleri,
* Kan gazlarına bakılması,
* Boğaz kültürü,
* Burun kültürü,
* Balgam kültürü,
* Balgamda diğer birtakım analizler,
* PPD testi,
* Ciltte ve kanda alerji analizleri,
* Akciğer röntgeni,
* Göğüs tomografisi,
* Teneffüs işlev testleri,
* Bronkoskopi (Bronşların esnek borulu ve ışıklı bir kamera ile teneffüs yollarının ortasından gözlenmesi ve görüntülenmesi).
Öksürükte konut tedavileri:
* Şayet hastanın yüksek ateşi var ise hastanın yaşına ve kilosuna uygun dozda parasetamol yahut ibuprofen kullanılarak hasta rahatlatılabilir.
İbuprofen içeren ilaçlar 6 aylıktan küçük bebeklere kullanılmamalıdır.
Ateş düşürücü ilaçlar 6 şar saat ortayla yenidenlanabilir.
* Öksürük teneffüs yollarının kendisini savunmasının bir aracıdır. Bundan dolayı faydalı bir refleksdir. Bu yüzden her öksürüğün tedavi edilmesi gerekmez. Yalnızca nefes almayı epey zorlaştıran öksürükler tedavi edilmelidir.
* 12 yaşından büyük çocuklara öksürük kesici ilaçlar verilebilir. Kimi öksürük ilaçları ise fakat 6 yaşından itibaren kullanılabilir. Lakin bu ilaçlar da doktora danışılmadan verilmemelidir.
* İçerisinde etkin kimyasal unsurlar bulunmayan bitkisel içerikli öksürük ilaçları kullanılabilir.
yavaşça öksürüklerde hasta konutta bir kaç gün takip edilebilir. Lakin hastada öksürükle birlikte halsizlik, bitkinlik, nefes darlığı, hırıltı, göğüs ağrısı, ve epey sık nefes alma var ise beklemeksizin bir doktora başvurulmalıdır. yavaşça öksürüklerde ise hastayı çabucak doktora götürme yerine konutta birkaç gün tedavi uygulanabilir.
İşte öksüren çocuğunuza meskende uygulayabileceğiniz kimi öksürük rahatlatıcı tedaviler:
* Serum fizyolojikle yahut tuzlu suyla hastanın burun deliklerinin yıkanması. Burun tıkandıkça ve aktıkça ve bilhassa de yatmadan evvel yıkanması teneffüsü rahatlatır ve daha az öksürmesini sağlar. Burnu açık olan çocuk hayli daha rahat, huzurlu ve verimli bir biçimde uyuyabilir. Burnu yıkamak için 5 mililitrelik hazır tüpler kullanılabilir. İzotonik sodyum klorür de denilen torbalanmış 100 – 200 — 500 mililitrelik serum fizyolojikler ise bu hedefle ve hayli daha hesaplı bir maliyetle uzun mühlet uygulanabilir. Plastik bir enjektöre çekilen 5 mililitrelik serum fizyolojik 2 dakika ortasında 2 burun deliğine akıtılır. Yıkama süreci yapılırken dikkat edilmesi gereken noktalar sıvının buzdolabından çıkarılmış olmaması yani ılık olması ve burun yıkanırken hastanın başının göğsüne göre daha yüksekte olmasıdır.
* Ilık buhar ve nem: Yatmadan çocuğa ılık buhar ve nemli hava solutmak hasta çocuğun teneffüs yollarını rahatlatıp yapışkan balgamın atılmasını kolaylaştıracaktır. Çocuğun odasında soğuk buhar aygıtı çalıştırmak fazlaca faydalı olabilir. Ilık buhar veren aygıtlar sıcak buhar veren aygıtlara tercih edilmelidir. Kalorifer peteklerinin üzerine ıslak havlu yahut su dolu bir kap konularak sık sık değiştirilmek suretiyle kuru oda havası nemli tutulabilir.
* Bal: Bilindiği üzere bir çocuğa bal verilebilmesi için 1 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. Öksüren çocuklara sabah akşam 2 – 5 ml bal verilebilir. Ayrıyeten hastalara bal içeren şuruplar da verilebilir. Bal, müküs salgısını inceltir ve öksürüğü hafifçeletir. Son senelerda Amerikada yapılan bir araştırmada elde edilen sonuçlara göre; öksüren çocuklarda bal reçetesiz satılan pek epeyce tezgah üstü ilaçtan daha faydalı bulunmuştur.
* Kekik içeren şuruplar ve kekik çayları öksürüğü güzelleştirmede faydalıdır
* Serin içecekler: İnsan bedeninin kucak dolusu sulanması sıhhatte da hastalıkta da hayli kıymetli ve hayli faydalıdır. Şayet yeteri kadar su içilmezse müküs kuru ve yapışkan olur. Teneffüs yollarından atılması zorlaşır. Bu yüzden kucak kucak su ve serin sıvılar içilmelidir.
* Hatmi çiçeği çayını kuru öksürüklerde kullanmak faydalıdır. 7 yaşını doldurmuş çocuklara günde 1- 2 kahve fincanı kadar içirilebilir.
* Ihlamur çayları nezle ve gripte faydalıdır. 6 aydan küçük çocuklara verilmemelidir. 6 -12 aylık çocuklara günde 2 kez bir kahve fincanı, 1 -5 yaş içindeki çocuklara günde 2 sefer 1 çay bardağı ve 5 – 12 yaş içindeki çocuklara ise günde 2 kez 1 su bardağı kadar verilebilir. Ihlamur çayına bal katılarak tatlandırılırsa öksürüğe tesiri daha fazla olur.
* Mentollü merhemler: 2 yaşındaki ve daha büyük çocuklarda kullanılabilir. Mentollü merhemin hastanın göğsüne ve boynun ön tarafına yani boğazın üzerine kalın bir katman halinde sürülmesi nefes almayı kolaylaştırır ve öksürüğü rahatlatır.
* Hastayı daha dik yatırmak: Hasta uyurken her zamanki yastığa ek olarak 1 – 2 yastık daha kullanılarak yatağın baş tarafı yükseltilirse hastanın sinüslerindeki müküsler akciğerlere akmaz. Yastıklar hastanın başının altına yahut yatağın altına koyulabilir.
Öksüren çocuk ne vakit doktora gdolayılmelidir:
* Bebek 2 aydan küçükse ve 38 dereceyi geçen bir beden ısısı var ise,
* Her hangi bir yaşlarındaki çocuğun 39 dereceyi geçen ateşi var ise,
* Hasta çocuğun 3 günden daha uzun devam eden ve koltukaltından 37,5 dereceyi geçen ateşi var ise,
* Hastanın dudakları mor yahut mavi renkte ise,
* Çok halsizlik ve uyku hali var ise,
* Durumu her zamankinden farklı ise ve anne babanın içine sinmiyorsa,
* Süratli nefes alıp vermesi, nefes darlığı, hırıltısı var ise yahut nefes alıp verirken burun kanatları açılıp kapanıyorsa,
* Göğüs ağrısı var ise,
* Öksürükle kanlı ve irinli balgam çıkarılıyorsa,
* Yemesi ve içmesi fazlaca bozulmuşsa yahut kaybolmuşsa,
* Çiş sayısı ve ölçüsü bariz derecede azalmışsa. Bebeğin ıslattığı bez sayısı ileri derecede azaldıysa,
* Dudakları ve lisanı kuruysa,
* Ağladığı vakit göz yaşı akmıyorsa,
* Şiddetli baş ağrısı var ise,
* Devam eden kulak ağrısı var ise,
* Öksürük mühleti 3 haftayı geçmişse,
* Genel durumu kötüleşiyorsa.
Okumaya devam et...